Quyền ly hôn là một trong các quyền nhân thân trong vụ án hôn nhân và gia đình được pháp luật bảo vệ theo quy định tại Điều 39 Bộ luật dân sự năm 2015, Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Chính vì vậy, qua thực tiễn xét xử, vẫn còn vướng mắc trong việc giải quyết một số vụ án ly hôn giữa nguyên đơn là người Việt Nam ở trong nước với bị đơn là người Việt Nam ở nước ngoài, nhưng nguyên đơn chỉ cung cấp được địa chỉ nơi cư trú cuối cùng ở Việt Nam của bị đơn mà không cung cấp được địa chỉ của bị đơn ở nước ngoài. Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn số 253/TANDTC-PC ngày 26/11/2018 (sau đây gọi tắt là Công văn 253) để hướng dẫn giải quyết vụ án ly hôn có bị đơn là người nước ngoài nhưng không rõ địa chỉ, để đảm bảo cho việc áp dụng pháp luật được thống nhất.
Theo hướng dẫn tại Công văn 253 quy định: “… Trường hợp người Việt Nam ở trong nước xin ly hôn với người Việt Nam ở nước ngoài và chỉ cung cấp được địa chỉ nơi cư trú cuối cùng ở Việt Nam của bị đơn mà không cung cấp được địa chỉ của bị đơn ở nước ngoài, nếu thông qua thân nhân của bị đơn mà có căn cứ để xác định họ vẫn còn liên hệ với thân nhân ở trong nước nhưng thân nhân của họ không cung cấp địa chỉ, tin tức của bị đơn cho Tòa án cũng như không thực hiện yêu cầu của Tòa án thông báo cho bị đơn biết để gửi lời khai về cho Tòa án thì coi đây là trường hợp bị đơn cố tình giấu địa chỉ, từ chối khai báo, từ chối cung cấp những tài liệu cần thiết. Nếu Tòa án đã yêu cầu đến lần thứ hai mà thân nhân của họ cũng không chịu cung cấp địa chỉ, tin tức của bị đơn cho Tòa án cũng như không chịu thực hiện yêu cầu của Tòa án thông báo cho bị đơn biết thì Tòa án đưa vụ án ra xét xử vắng mặt bị đơn theo thủ tục chung…”
Quy định trên góp phần giải quyết một số lượng không nhỏ những vụ án HN&GĐ không xác định được địa chỉ của người Việt Nam ở nước ngoài, hay nói khác là các trường hợp người Việt Nam ở nước ngoài cố tính giấu địa.
Tuy nhiên, đối với vụ án ly hôn không có yếu tố nước ngoài hoặc có yếu tố nước ngoài, mà một bên đương sự trong vụ án (bị đơn) là người Việt Nam ở trong nước, nhưng không xác định được cụ thể nơi cư trú của họ đang ở đâu, thì việc nghiên cứu, giải quyết vụ án đã đặt ra những khó khăn, vướng mắc và chưa có hướng giải quyết cụ thể, thống nhất. Đặc biệt là việc áp dụng quy định của pháp luật như thế nào để vừa đảm bảo tính hợp pháp, hợp lý và cũng để quyền, lợi ích hợp pháp của chính người khởi kiện (nguyên đơn) được đảm bảo.
Ví dụ về một vụ án: Chị M và anh H đăng ký kết hôn với nhau năm 2008. Đến năm 2019, do nảy sinh mâu thuẫn, vợ chồng không còn hòa hợp, hạnh phúc nên anh H có đơn đề nghị Tòa án giải quyết ly hôn. Sau khi Tòa án thụ lý vụ án, mới xác định được tại thời điểm anh H nộp đơn ly hôn chị M không còn cư trú tại địa chỉ nơi đăng ký thường trú, cũng không xác định được địa chỉ nơi ở hiện tại chị M đang ở đâu. Anh H không biết và không cung cấp được địa chỉ nơi ở hiện tại của chị M cho Tòa án.
Căn cứ quy định của pháp luật và dựa trên các quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ án, thống nhất quan điểm cho rằng, cần phải xác định việc thay đổi địa chỉ nơi cư trú của bị đơn mà không thực hiện việc khai báo với chính quyền địa phương hoặc thông báo cho thân nhân được biết, thì bị đơn được coi là cố tình che giấu địa chỉ. Tòa án sơ thẩm nên vận dụng quy định tại điểm e khoản 1 Điều 192 và điểm a khoản 2 Điều 6 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP để xác định địa chỉ nơi thường trú của bị đơn làm căn cứ tiếp tục giải quyết vụ án.
Ngoài ra, ngoài việc áp dụng các phương thức tống đạt văn bản cho bị đơn theo quy định tại Điều 177, 179 BLTTDS, Tòa án cần áp dụng quy định tại Điều 180 BLTTDS để thực hiện cấp tống đạt bằng phương thức thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng. Việc cấp tống đạt và thông báo này là thực sự cần thiết, để đương sự có thể thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật.
Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188 hoặc Đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.
Bài viết liên quan: