Thủ đoạn ‘giăng bẫy’ của tội phạm mua bán người

Sáng 8/5, Ủy ban Tư pháp tổ chức phiên giải trình việc chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người.

Theo báo cáo của Bộ Công an, giai đoạn 2018-2022, cả nước phát hiện 440 vụ với hơn 1.200 nạn nhân (phụ nữ chiếm 58%). Trong số này 19 vụ bóc lột tình dục; 132 vụ cưỡng bức lao động; 4 vụ để lấy bộ phận cơ thể.

Năm 2012-2020, mục đích mua bán người chủ yếu đưa ra nước ngoài (chiếm trên 85% tổng số vụ). Tuy nhiên, gần đây xuất hiện ngày càng nhiều giao dịch ở trong nước, tỷ lệ 45-50%.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa cho hay còn xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá. Một số vụ mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tổ chức thiện nguyện.

“Nước ta không những là nơi xuất phát tội phạm nguồn mà còn là địa bàn trung chuyển mua bán người từ một số nước trong khu vực đi nước thứ ba”, bà Hoa thông tin.

Trong các thủ đoạn, theo Ủy ban Tư pháp, nổi lên chiêu dụ dỗ nạn nhân làm “việc nhẹ, lương cao”, tổ chức vượt biên để ép buộc làm việc bất hợp pháp ở nước ngoài. Nạn nhân muốn về nước phải trả một khoản tiền chuộc lớn, có thể lên đến 10.000 USD.

Dạng thứ hai, tội phạm lợi dụng thủ tục đơn giản trong việc kết hôn, nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài, du lịch, thăm thân. Sau khi ra khỏi Việt Nam, nạn nhân bị thu giấy tờ tùy thân, bán sang tay nhiều chủ để cưỡng bước lao động, mại dâm, ép thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bốn năm qua, cơ quan có thẩm quyền phối hợp giải cứu 352 nạn nhân; tiếp nhận, xác minh 545 người trở về.

Ủy ban Tư pháp nhận định các thủ đoạn của tội phạm mua bán người ngày càng “tinh vi, vô nhân đạo, có sự câu kết chặt chẽ trong và ngoài nước”. Nguyên nhân do Việt Nam có đường biên giới dài, nhiều cửa khẩu, đường mòn, lối mở. Tình trạng thiếu việc làm; lợi nhuận khổng lồ từ mua bán người cũng khiến nhiều người tham gia vào đường dây mua bán người.

Bên cạnh đó, cơ chế hợp tác quốc tế đặc thù về phòng, chống mua bán người, hiệp định tương trợ tư pháp hình sự, dẫn độ giữa Việt Nam với một số nước có nhiều nạn nhân là người Việt Nam chưa đầy đủ. Tiêu chí xác định hành vi mua bán người của Việt Nam với các nước chưa đồng nhất nên nhiều vụ án bị kéo dài hoặc bị tạm đình chỉ.

Ủy ban Tư pháp đề nghị Quốc hội xem xét, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), tập trung giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống mua bán người.

Chính phủ tạo chính sách khuyến khích, tạo công ăn việc làm thu hút lao động tại địa phương hạn chế tình trạng người dân đi lao động trái phép ra nước ngoài. Bộ Công an đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký kết hiệp định về dẫn độ tội phạm; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phòng, chống mua bán người; quản lý di biến động về dân cư.