Từ vụ án sản xuất, quảng cáo kẹo Kera giả lừa dối người tiêu dùng liên quan đến Hoa hậu Thùy Tiên và nhiều KOLs nổi tiếng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) đã chỉ ra hàng loạt “lỗ hổng” trong các quy định pháp luật hiện hành. Đây chính là những kẽ hở đang bị tội phạm lợi dụng để trục lợi trên sức khỏe người tiêu dùng.
Vụ án xoay quanh sản phẩm kẹo Kera do công ty Chị Em Rọt (liên quan đến Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Hằng Du Mục…) phân phối và được quảng cáo sai sự thật về công dụng. Cụ thể, sản phẩm được “thổi phồng” là có khả năng bổ sung chất xơ vượt trội, với những thông điệp gây hiểu lầm như “một viên kẹo tương đương một đĩa rau luộc”.
Tuy nhiên, kết quả điều tra xác định hàm lượng chất xơ thực tế trong kẹo chỉ chiếm 0,935%, hoàn toàn không có tác dụng như quảng cáo. Từ tháng 12/2024 đến tháng 3/2025, nhóm này đã bán ra gần 130.000 hộp kẹo, thu lợi bất chính hơn 17,5 tỷ đồng.
Qua điều tra, Bộ Công an đã hệ thống lại 4 “lỗ hổng” pháp lý lớn cần sớm được khắc phục:
1. Quảng cáo của người nổi tiếng (KOL) “biến tướng”, thiếu kiểm soát
Pháp luật hiện hành đã cấm quảng cáo gian dối, đặc biệt là việc dùng người nổi tiếng để quảng cáo thực phẩm chức năng khi chưa có kiểm chứng. Tuy nhiên, trên thực tế, các KOL thường lách luật bằng cách “biến tướng” quảng cáo thành các bài chia sẻ trải nghiệm cá nhân, không gắn nhãn “quảng cáo” hay tiết lộ việc được trả tiền. Điều này khiến người tiêu dùng lầm tưởng đây là những lời khuyên thật tâm.
Nghiêm trọng hơn, hiện chưa có cơ chế kiểm duyệt nội dung quảng cáo trên không gian mạng, khiến các cơ quan chức năng gặp khó trong việc phát hiện, giám sát và xử lý vi phạm.
2. Quản lý thương mại điện tử và livestream còn lỏng lẻo
Mặc dù đã có quy định về trách nhiệm của chủ sàn thương mại điện tử và người bán hàng online, việc xác thực thông tin người bán và kiểm soát chất lượng hàng hóa (đặc biệt là thực phẩm) vẫn rất hạn chế.
C01 cho rằng việc xử lý các tài khoản mạng xã hội, website vi phạm còn chậm, chưa triệt để. Đặc biệt, chưa có quy định đặc thù để kiểm soát hoạt động bán thực phẩm qua các phiên livestream trên các nền tảng như TikTok, Shopee, Lazada – hình thức đang bùng nổ và dễ phát sinh gian lận.
3. Doanh nghiệp “tự công bố” sản phẩm – Kẽ hở cho hàng giả, hàng kém chất lượng
Đây được xem là một trong những lỗ hổng nghiêm trọng nhất. Theo quy định, doanh nghiệp được phép “tự công bố” chất lượng sản phẩm và tự chịu trách nhiệm. Cơ quan nhà nước chỉ thực hiện hậu kiểm (kiểm tra sau khi sản phẩm đã lưu hành).
Lợi dụng điều này, đơn vị sản xuất kẹo Kera là Công ty Asia Life đã cố tình làm giả hồ sơ. Cụ thể, họ biết rõ công thức sản xuất chỉ có 0,747% thành phần rau củ quả nhưng vẫn chỉ đạo lập hồ sơ công bố sai lệch, nâng khống hàm lượng này lên tới 28,13%.
Cơ chế này thiếu bước “tiền kiểm” (kiểm tra trước khi lưu hành), tạo điều kiện cho các sản phẩm không đảm bảo chất lượng, thậm chí gây hại, vẫn được tung ra thị trường.
4. Chế tài xử phạt quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe
Trước khi bị khởi tố, Công ty Asia Life chỉ bị xử phạt hành chính hơn 224 triệu đồng. Theo C01, mức phạt này là quá nhẹ so với khoản lợi nhuận bất chính hàng chục tỷ đồng mà họ thu được.
Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng coi việc nộp phạt như một “chi phí kinh doanh” để tiếp tục vi phạm. Mức phạt hiện tại không tương xứng với thiệt hại gây ra cho người tiêu dùng và không đủ sức ngăn chặn các hành vi tương tự.
Kiến nghị từ Bộ Công an
Từ những bất cập trên, Bộ Công an kiến nghị các cơ quan quản lý cần:
- Sửa đổi quy định: Siết chặt quản lý quảng cáo của KOLs, yêu cầu minh bạch thông tin tài trợ.
- Tăng cường chế tài: Nâng mức phạt hành chính, áp dụng các biện pháp mạnh hơn như tịch thu sản phẩm, cấm kinh doanh, hoặc chuyển xử lý hình sự.
- Hoàn thiện cơ chế quản lý: Xây dựng quy định đặc thù cho thương mại điện tử và livestream; xem xét lại cơ chế “tự công bố sản phẩm”, bổ sung các bước tiền kiểm để loại bỏ hồ sơ gian dối ngay từ đầu.
- Phối hợp chặt chẽ: Xây dựng cơ sở dữ liệu chung giữa các bộ ngành để theo dõi và xử lý vi phạm một cách hiệu quả.
Vụ án hiện đã được tách ra để tiếp tục điều tra các hành vi vi phạm khác, cho thấy tính chất phức tạp và nghiêm trọng của vụ việc.
Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.
Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.
Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp
Bài viết liên quan: