Cuộc sống thường ngày tiềm ẩn những rủi ro bất ngờ mà chúng ta không thể lường trước. Một cơn giông lớn làm cây xanh trước nhà hàng xóm gãy đổ, đè hỏng chiếc xe của bạn. Một chú chó bất ngờ lao ra đường cắn người đi bộ gây thương tích. Trong những tình huống “dở khóc dở cười” này, câu hỏi pháp lý quan trọng được đặt ra là: Ai sẽ chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại? Bài viết này sẽ làm rõ trách nhiệm bồi thường thiệt hại do cây cối và vật nuôi gây ra theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, giúp bạn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

1. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do CÂY CỐI gây ra

Mùa mưa bão đang đến gần, những sự cố liên quan đến cây cối gãy đổ gây thiệt hại về tài sản, thậm chí cả tính mạng, không phải là hiếm. Pháp luật đã có quy định rất rõ ràng về vấn đề này.

Căn cứ pháp lý: Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015.

Nguyên tắc cốt lõi:

Chủ sở hữu chịu trách nhiệm: Người chủ sở hữu cây cối phải bồi thường thiệt hại do cây cối đó gây ra.
Người chiếm hữu, sử dụng có thể chịu trách nhiệm: Nếu cây cối đang do người khác chiếm hữu, sử dụng (ví dụ: người thuê nhà có sân vườn), thì người đó phải bồi thường, trừ khi có thỏa thuận khác với chủ sở hữu.

Ví dụ thực tế:

Cây xà cừ cổ thụ trong khuôn viên đất của gia đình ông A bất ngờ gãy một nhánh lớn, rơi xuống làm hư hỏng mái nhà và chiếc ô tô của bà B đang đậu bên cạnh. Trong trường hợp này, ông A (chủ sở hữu) có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại cho bà B.
Bà C cho anh D thuê nguyên căn nhà có sân vườn. Trong hợp đồng không nói rõ ai chịu trách nhiệm chăm sóc, cắt tỉa cây cối. Một cây trong vườn do lâu ngày không được cắt tỉa đã đổ, làm sập hàng rào nhà hàng xóm. Lúc này, anh D (người đang trực tiếp chiếm hữu, sử dụng) phải chịu trách nhiệm bồi thường, trừ khi anh D chứng minh được rằng việc cây đổ là do lỗi của bà C (ví dụ: cây đã bị mục rỗng từ trước khi cho thuê mà bà C không thông báo).

Lời khuyên: Các chủ sở hữu nhà, đất có cây xanh cần thường xuyên kiểm tra, cắt tỉa những cành cây khô, mục, có nguy cơ gãy đổ để phòng ngừa rủi ro và tránh các trách nhiệm pháp lý không đáng có.

2. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do VẬT NUÔI (SÚC VẬT) gây ra

Việc nuôi thú cưng như chó, mèo ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro nếu vật nuôi không được quản lý cẩn thận.

Căn cứ pháp lý: Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015.

Nguyên tắc cốt lõi:

Chủ sở hữu chịu trách nhiệm: Tương tự như cây cối, chủ sở hữu vật nuôi phải bồi thường thiệt hại do vật nuôi của mình gây ra cho người khác.
Người thứ ba chiếm hữu, sử dụng chịu trách nhiệm: Nếu một người thứ ba (không phải chủ sở hữu) đang chiếm hữu, sử dụng vật nuôi, thì người này phải bồi thường trong thời gian chiếm hữu, sử dụng đó, trừ khi có thỏa thuận khác.

Các trường hợp được miễn trừ hoặc giảm trừ trách nhiệm:

Đây là điểm khác biệt quan trọng so với trách nhiệm do cây cối gây ra. Chủ sở hữu vật nuôi có thể không phải bồi thường nếu chứng minh được:

Thiệt hại hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại: Nếu người bị hại có hành vi trêu chọc, kích động, đánh đập vật nuôi khiến nó tấn công lại để tự vệ, thì chủ sở hữu có thể không phải bồi thường.
- Ví dụ: Anh H cố tình trêu chọc, kéo đuôi con chó đang bị xích của nhà ông K, khiến nó tức giận và cắn lại. Trong trường hợp này, lỗi hoàn toàn thuộc về anh H, ông K không phải bồi thường.
Do sự kiện bất khả kháng: Là sự kiện xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết.
- Ví dụ: Một trận động đất bất ngờ làm chuồng hổ trong khu du lịch bị sập, con hổ xổng ra ngoài gây thiệt hại. Đây có thể được xem là sự kiện bất khả kháng.

Lưu ý đặc biệt:

Vật nuôi thả rông theo tập quán: Nếu việc thả rông vật nuôi là tập quán địa phương và không bị pháp luật cấm, chủ sở hữu chỉ phải bồi thường khi có lỗi trong việc quản lý.
Vật nuôi bị chiếm hữu trái pháp luật: Nếu vật nuôi bị người khác trộm, cướp… và trong thời gian bị chiếm hữu trái phép đó nó gây ra thiệt hại, thì người chiếm hữu trái phép phải bồi thường.

3. Các loại thiệt hại nào sẽ được bồi thường?

Khi phát sinh trách nhiệm, các bên sẽ phải bồi thường những thiệt hại thực tế đã xảy ra, bao gồm:

Thiệt hại về tài sản: Chi phí sửa chữa, thay thế tài sản bị hư hỏng (xe cộ, nhà cửa…).
Thiệt hại về sức khỏe:
- Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe.
- Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại.
- Chi phí cho người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị.
Thiệt hại về tinh thần: Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường. Nếu không thỏa thuận được, mức bồi thường tối đa do pháp luật quy định (không quá 50 lần mức lương cơ sở).

4. Lời khuyên pháp lý: Cần làm gì khi xảy ra sự cố?

Đối với người bị thiệt hại:
1. Bình tĩnh và thu thập bằng chứng: Chụp ảnh, quay video hiện trường, tài sản bị hư hỏng, vết thương. Ghi lại thông tin của các nhân chứng (nếu có).
2. Cấp cứu và lưu giữ hồ sơ: Đến ngay cơ sở y tế gần nhất nếu bị thương và giữ lại toàn bộ hóa đơn, chứng từ, bệnh án.
3. Thông báo cho chủ sở hữu: Trao đổi trực tiếp với chủ sở hữu cây cối/vật nuôi để yêu cầu bồi thường một cách ôn hòa.
4. Khởi kiện nếu cần: Nếu không thể thỏa thuận, bạn có quyền làm đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú để yêu cầu giải quyết.
Đối với chủ sở hữu:
1. Thể hiện trách nhiệm: Đưa người bị nạn đi cấp cứu ngay lập tức, ngăn chặn thiệt hại tiếp diễn.
2. Thương lượng thiện chí: Chủ động trao đổi với người bị thiệt hại để thỏa thuận mức bồi thường hợp lý dựa trên thiệt hại thực tế.
3. Việc giải quyết trên tinh thần hợp tác, hòa giải luôn được khuyến khích để giữ gìn tình làng nghĩa xóm và tránh các thủ tục tố tụng phức tạp.

Kết luận

Pháp luật đã quy định rất rõ ràng về trách nhiệm của chủ sở hữu đối với thiệt hại do tài sản của mình (bao gồm cây cối và vật nuôi) gây ra. Hiểu rõ các quy định này không chỉ giúp bạn bảo vệ quyền lợi khi không may trở thành nạn nhân mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc quản lý tài sản, góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn và văn minh.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp