Thủ tục Khởi kiện Đòi nợ Dân sự: Cần làm gì và bắt đầu từ đâu?

Khi một khoản nợ dân sự không được hoàn trả đúng hạn, việc khởi kiện tại Tòa án là biện pháp pháp lý cuối cùng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ quy trình này.

Bài viết dưới đây Luật sư Quảng Ninh sẽ cung cấp một lộ trình chi tiết, từ khâu chuẩn bị đến khi Tòa án xử lý đơn, giúp quý khách hàng hiểu rõ các bước cần thực hiện.

Thủ tục Khởi kiện Đòi nợ Dân sự: Cần làm gì và bắt đầu từ đâu?

1. Thời hiệu khởi kiện đòi nợ là bao lâu? Đừng để mất quyền của bạn!

Đây là yếu tố quan trọng đầu tiên bạn cần xác định. Thời hiệu khởi kiện là khoảng thời gian mà pháp luật cho phép bạn nộp đơn kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết. Nếu hết thời hạn này, bạn sẽ mất quyền khởi kiện.

Căn cứ theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản là 03 năm.

Thời điểm bắt đầu tính thời hiệu: Kể từ ngày người có quyền yêu cầu (bên cho vay) biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.

Ví dụ dễ hiểu: Bạn cho A vay tiền và hẹn ngày trả nợ là 01/07/2025. Kể từ sau ngày này, nếu A không trả nợ, quyền lợi của bạn đã bị xâm phạm. Do đó, thời hiệu 03 năm để khởi kiện sẽ được tính từ ngày 02/07/2025 và kết thúc vào ngày 02/07/2028.

Lưu ý quan trọng:

Hợp đồng miệng hay văn bản đều có giá trị: Thỏa thuận vay nợ, dù được lập thành văn bản hay chỉ là thỏa thuận miệng, đều được xem là một hợp đồng vay tài sản. Do đó, thời hiệu 03 năm được áp dụng cho mọi trường hợp.
Thu thập chứng cứ về thời điểm vi phạm: Hãy giữ lại các tin nhắn, email hoặc bằng chứng khác thể hiện việc bạn đòi nợ và bên vay khất nợ hoặc từ chối trả. Đây là cơ sở để xác định thời điểm quyền lợi của bạn bị xâm phạm.

2. Cách thức và quy trình khởi kiện đòi nợ dân sự

Sau khi xác định vẫn còn trong thời hiệu khởi kiện, bạn cần tiến hành các bước sau đây để nộp đơn đến Tòa án.

Bước 1: Chuẩn bị Hồ sơ khởi kiện

Một bộ hồ sơ đầy đủ và rõ ràng sẽ giúp Tòa án thụ lý nhanh chóng hơn. Hồ sơ bao gồm:

Đơn khởi kiện: Theo mẫu quy định của pháp luật. (Bạn có thể tải mẫu đơn trên cổng thông tin điện tử của Tòa án).
Giấy tờ tùy thân: Bản sao công chứng Căn cước công dân/Hộ chiếu của người khởi kiện.
Tài liệu, chứng cứ chứng minh yêu cầu khởi kiện là có căn cứ:
- Hợp đồng vay tiền, giấy vay nợ, giấy biên nhận…
- Sao kê tài khoản ngân hàng thể hiện việc chuyển tiền.
- Bằng chứng về việc đòi nợ: Tin nhắn (SMS, Zalo, Messenger…), email, ghi âm cuộc gọi (cần tuân thủ quy định pháp luật về ghi âm), văn bản đòi nợ…
- Các tài liệu liên quan khác (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ đến Tòa án có thẩm quyền

Căn cứ Điều 190 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bạn có thể nộp đơn bằng một trong ba cách sau:

Nộp trực tiếp tại Tòa án: Đây là phương thức phổ biến nhất. Bạn mang hồ sơ đến bộ phận tiếp nhận đơn của Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi bị đơn (người vay tiền) cư trú hoặc làm việc.
Gửi qua đường dịch vụ bưu chính (bưu điện): Bạn đóng gói hồ sơ và gửi bảo đảm đến địa chỉ của Tòa án có thẩm quyền.
Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có): Phương thức này yêu cầu bạn phải có chữ ký số và thực hiện các thao tác trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án tỉnh/thành phố.

Bước 3: Thủ tục nhận và xử lý đơn của Tòa án

Sau khi bạn nộp đơn, Tòa án sẽ tiến hành xử lý theo các bước được quy định tại Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:

Tiếp nhận đơn:
- Nếu nộp trực tiếp, Tòa án sẽ cấp Giấy xác nhận đã nhận đơn ngay lập tức.
- Nếu gửi qua bưu điện, Tòa án sẽ gửi thông báo nhận đơn cho bạn trong vòng 02 ngày làm việc.
- Nếu gửi trực tuyến, Tòa án sẽ thông báo ngay qua Cổng thông tin điện tử.
Phân công Thẩm phán: Trong 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn, Chánh án Tòa án sẽ phân công một Thẩm phán xem xét đơn của bạn.
Thẩm phán xem xét đơn: Trong 05 ngày làm việc kể từ ngày được phân công, Thẩm phán sẽ ra một trong các quyết định sau:
- Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án: Nếu hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi bạn nộp án phí, vụ án sẽ được chính thức thụ lý.
- Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện: Nếu đơn có sai sót hoặc thiếu thông tin, Thẩm phán sẽ ra thông báo yêu cầu bạn sửa đổi trong một thời hạn nhất định.
- Chuyển đơn khởi kiện: Nếu vụ án không thuộc thẩm quyền, Tòa án sẽ chuyển đơn đến Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho bạn.
- Trả lại đơn khởi kiện: Nếu yêu cầu của bạn không đủ điều kiện khởi kiện (ví dụ: đã hết thời hiệu), Tòa án sẽ trả lại đơn và nêu rõ lý do.

Kết quả xử lý đơn sẽ được Tòa án ghi chú vào sổ nhận đơn và thông báo cho bạn.

Việc khởi kiện đòi nợ là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và chuẩn bị kỹ lưỡng. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để có thể tự tin bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu gặp khó khăn, bạn nên cân nhắc tìm đến sự tư vấn của các luật sư tại công ty Luật Quảng Ninh hoặc các trung tâm trợ giúp pháp lý.

Trân trọng!

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Thanh Sơn, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.