Khi bước vào một vụ án dân sự, bản yêu cầu khởi kiện ban đầu là phát súng khởi đầu, xác định những gì bạn muốn Tòa án giải quyết. Tuy nhiên, trong quá trình tố tụng kéo dài, có nhiều tình tiết mới phát sinh có thể khiến bạn muốn điều chỉnh yêu cầu của mình. Vậy pháp luật có cho phép bạn “thay đổi” hay “bổ sung” những yêu cầu này không?

Câu trả lời là CÓ. Đây là một trong những quyền tự định đoạt quan trọng của đương sự được pháp luật tố tụng dân sự ghi nhận. Tuy nhiên, việc thực hiện quyền này phải tuân theo những quy định chặt chẽ về thời điểm và phạm vi.

Khi Nào Bạn Được Quyền Thay Đổi, Bổ Sung Yêu Cầu?

Pháp luật quy định hai thời điểm chính mà bạn có thể thực hiện quyền này, với những giới hạn khác nhau:

1. Trước Khi Mở Phiên Tòa Sơ Thẩm

Đây là “thời điểm vàng” để bạn xem xét và điều chỉnh yêu cầu của mình một cách linh hoạt nhất. Cụ thể, trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, trước khi Thẩm phán ra quyết định đưa vụ án ra xét xử, bạn có quyền thay đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện mà không bị giới hạn bởi phạm vi yêu cầu ban đầu.

Ví dụ: Ban đầu bạn khởi kiện đòi A trả khoản nợ gốc là 500 triệu đồng. Trong quá trình Tòa án giải quyết, bạn phát hiện A còn một khoản nợ khác 200 triệu đồng. Giai đoạn này, bạn có thể làm đơn bổ sung, yêu cầu Tòa án giải quyết luôn việc đòi cả 700 triệu đồng trong cùng một vụ án.

2. Tại Phiên Tòa Sơ Thẩm

Khi phiên tòa đã bắt đầu, quyền thay đổi, bổ sung yêu cầu của bạn sẽ bị giới hạn chặt chẽ hơn.

Theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Hội đồng xét xử chỉ chấp nhận việc thay đổi, bổ sung yêu cầu của bạn nếu việc đó không vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện ban đầu.

Ví dụ: Vẫn là vụ kiện đòi nợ 500 triệu đồng.
- Được chấp nhận: Tại phiên tòa, bạn có thể thay đổi yêu cầu từ đòi 500 triệu thành đòi 400 triệu (giảm yêu cầu), hoặc yêu cầu A trả 500 triệu nhưng bằng một tài sản khác có giá trị tương đương thay vì tiền mặt.
- Không được chấp nhận: Bạn không thể yêu cầu Tòa giải quyết việc đòi thêm khoản nợ 200 triệu đồng mới phát sinh. Yêu cầu này đã “vượt quá phạm vi khởi kiện ban đầu” và sẽ không được Tòa án chấp nhận giải quyết trong phiên tòa này. Đối với khoản nợ 200 triệu đó, bạn sẽ phải tiến hành khởi kiện bằng một vụ án khác.

“Không Vượt Quá Phạm Vi Khởi Kiện Ban Đầu” Được Hiểu Như Thế Nào?

Đây là mấu chốt quan trọng nhất khi bạn muốn thay đổi yêu cầu tại phiên tòa. Một cách đơn giản, yêu cầu mới của bạn phải dựa trên cùng một cơ sở pháp lý và tình tiết thực tế với yêu cầu bạn đã nêu trong đơn khởi kiện.

Việc thay đổi, bổ sung được coi là không vượt quá phạm vi ban đầu nếu:

Bạn giảm một phần yêu cầu (đòi ít tiền hơn, ít tài sản hơn).
Bạn thay đổi loại tài sản hoặc loại nghĩa vụ nhưng giá trị hoặc tính chất là tương đương.
Bạn rút một phần trong nhiều yêu cầu khởi kiện.

Ngược lại, yêu cầu sẽ bị xem là vượt quá phạm vi ban đầu nếu:

Bạn đòi thêm tiền hoặc tài sản so với yêu cầu ban đầu.
Bạn bổ sung một quan hệ pháp luật mới mà trước đó chưa hề yêu cầu Tòa án giải quyết.

Thủ Tục và Hậu Quả Pháp Lý

Thủ tục: Việc thay đổi, bổ sung yêu cầu phải được trình bày rõ ràng, có thể bằng văn bản (nếu thực hiện trước phiên tòa) hoặc trình bày trực tiếp trước Hội đồng xét xử (tại phiên tòa) và được ghi vào biên bản phiên tòa.
Hậu quả:
- Nếu yêu cầu thay đổi, bổ sung được chấp nhận, Tòa án sẽ căn cứ vào yêu cầu mới này để giải quyết vụ án.
- Việc thay đổi có thể dẫn đến việc tính lại án phí.
- Nếu việc thay đổi, bổ sung tại phiên tòa khiến các đương sự khác cần thời gian chuẩn bị, Tòa án có thể quyết định tạm ngừng phiên tòa.

Lời Khuyên Thực Tế

Rà soát kỹ lưỡng: Ngay từ đầu, hãy cố gắng xác định đầy đủ và chính xác tất cả các yêu cầu của mình để đưa vào đơn khởi kiện.
Tận dụng giai đoạn chuẩn bị xét xử: Nếu có bất kỳ thay đổi nào, hãy thực hiện sớm nhất có thể, lý tưởng nhất là trước khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử để không bị giới hạn về phạm vi.
Tham vấn luật sư: Để đảm bảo việc thay đổi yêu cầu là hợp lệ và có lợi nhất, việc tham khảo ý kiến của luật sư hoặc chuyên gia pháp lý là vô cùng cần thiết.

Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình là chìa khóa để bảo vệ lợi ích hợp pháp trong quá trình tố tụng. Chúc bạn sẽ có những quyết định sáng suốt!

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp