Khi nhận được Thông báo thụ lý vụ án và biết mình trở thành Bị đơn, tâm lý chung của hầu hết mọi người là lo lắng, sợ hãi và chỉ tập trung vào việc phòng thủ (làm sao để chứng minh mình không sai). Tuy nhiên, trong tố tụng dân sự, pháp luật trao cho bạn một “vũ khí” cực mạnh để chuyển bại thành thắng mà ít người biết tận dụng: Quyền yêu cầu Phản tố. Thay vì chịu trận, bạn hoàn toàn có thể kiện ngược lại Nguyên đơn ngay trong cùng một vụ án. Vậy phản tố là gì và làm thế nào để sử dụng quyền này hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết.

1. Yêu cầu phản tố là gì?

Hiểu một cách đơn giản nhất, phản tố là việc Bị đơn kiện ngược lại Nguyên đơn (người đã kiện mình) trong cùng một vụ án dân sự.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, yêu cầu phản tố được xem xét độc lập như một yêu cầu khởi kiện. Khi Tòa án chấp nhận thụ lý yêu cầu phản tố, vị thế của bạn sẽ thay đổi:

Bạn là Bị đơn (đối với yêu cầu của họ).
Nhưng bạn đồng thời là Nguyên đơn (đối với yêu cầu phản tố của mình).

Việc gộp chung này giúp giải quyết triệt để mâu thuẫn, tiết kiệm thời gian và án phí so với việc phải khởi kiện một vụ án mới.

2. 03 Trường hợp được quyền yêu cầu phản tố (Điều 200 BLTTDS)

Không phải cứ muốn kiện ngược là được. Tòa án chỉ chấp nhận yêu cầu phản tố nếu yêu cầu đó thuộc một trong 03 trường hợp sau đây:

2.1. Phản tố để bù trừ nghĩa vụ (Cấn trừ nợ)

Đây là trường hợp phổ biến nhất trong các tranh chấp hợp đồng vay tài sản hoặc mua bán hàng hóa.

Ví dụ: Ông A kiện bạn đòi nợ 500 triệu đồng tiền hàng. Tuy nhiên, lô hàng đó ông A giao chậm làm bạn thiệt hại mất 200 triệu đồng (có chứng cứ).
Chiến thuật: Bạn phản tố yêu cầu ông A bồi thường 200 triệu. Nếu thắng, Tòa sẽ cấn trừ, bạn chỉ còn phải trả 300 triệu.

2.2. Phản tố để loại trừ yêu cầu của Nguyên đơn

Yêu cầu của bạn và yêu cầu của Nguyên đơn đối lập nhau, nếu yêu cầu này được chấp nhận thì yêu cầu kia sẽ bị bác bỏ.

Ví dụ: Bà B kiện bạn đòi lại quyền sử dụng đất (đòi nhà cho ở nhờ).
Chiến thuật: Bạn phản tố yêu cầu Tòa án công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (giấy tay) giữa bạn và bà B đã ký trước đó. Nếu Tòa công nhận đất là của bạn, yêu cầu đòi đất của bà B đương nhiên vô hiệu.

2.3. Giữa hai yêu cầu có sự liên quan (Giải quyết một lần)

Ví dụ: Trong vụ án ly hôn, vợ là Nguyên đơn chỉ yêu cầu ly hôn.
Chiến thuật: Chồng (Bị đơn) có quyền phản tố yêu cầu chia tài sản chung và quyền nuôi con ngay trong vụ án đó để giải quyết dứt điểm, tránh dây dưa về sau.

3. Thời hạn đưa ra yêu cầu phản tố: Lưu ý “Sống Còn”

Rất nhiều khách hàng tìm đến Luật sư khi phiên tòa đã mở và hỏi: “Bây giờ tôi muốn kiện ngược lại họ được không?”. Câu trả lời là: QUÁ MUỘN.

Luật quy định thời điểm đưa ra yêu cầu phản tố cực kỳ nghiêm ngặt:

Lưu ý quan trọng: Bị đơn có quyền đưa ra yêu cầu phản tố trước thời điểm mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải.

Nếu bỏ lỡ “thời điểm vàng” này, bạn sẽ mất quyền phản tố trong vụ án này và buộc phải khởi kiện một vụ án khác riêng biệt, gây tốn kém thời gian và tiền bạc.

4. Thủ tục thực hiện quyền phản tố như thế nào?

Quy trình thực hiện phản tố tương tự như khởi kiện ban đầu:

Soạn Đơn yêu cầu phản tố: Nêu rõ nội dung, căn cứ pháp lý và yêu cầu cụ thể.
Gửi đến Tòa án: Đang thụ lý vụ án.
Đóng tạm ứng án phí: Sau khi Tòa án ra thông báo, bạn phải đóng tiền tạm ứng án phí phản tố (trừ trường hợp được miễn).
Tòa án thụ lý: Tòa sẽ ra thông báo thụ lý yêu cầu phản tố và gộp chung vào vụ án đang giải quyết.

5. Tại sao bạn cần Luật sư tư vấn khi muốn phản tố?

Chiến thuật phản tố là “con dao hai lưỡi”. Nếu sử dụng đúng, nó giúp bạn:

Tạo áp lực tâm lý: Buộc Nguyên đơn phải cân nhắc rút đơn hoặc hòa giải vì sợ thua ngược.
Tiết kiệm chi phí: Giải quyết tất cả trong 1 vụ án.

Tuy nhiên, nếu yêu cầu phản tố không có căn cứ, bạn sẽ tốn thêm tiền án phí và mất điểm trước Hội đồng xét xử.

Do đó, trước khi đặt bút ký vào đơn phản tố, hãy tham vấn ý kiến của Luật sư để đánh giá khả năng thắng kiện.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.