Bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, Luật Đất đai 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, mang theo hàng loạt thay đổi mang tính đột phá, tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội và quyền lợi của hàng triệu người dân. Trong đó, những quy định mới về thu hồi đất, cơ chế định giá đất và việc củng cố quyền lợi của người sử dụng đất là những điểm sáng được quan tâm hơn cả. Bài viết này sẽ tập trung phân tích những thay đổi quan trọng này, giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về những gì sắp diễn ra.

1. Thu hồi đất: “Tái định cư đi trước” và đa dạng hình thức bồi thường

Một trong những điểm mới nhân văn và tiến bộ nhất của Luật Đất đai 2024 là việc siết chặt các quy định về thu hồi đất, nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người dân có đất bị thu hồi.

Nguyên tắc “tái định cư đi trước”: Đây là một thay đổi mang tính bước ngoặt. Theo quy định mới, việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất. Điều này đảm bảo người dân có nơi ở ổn định, “an cư” rồi mới tiến hành các bước tiếp theo, chấm dứt tình trạng người dân phải di dời khi khu tái định cư chưa hoàn thiện.
Đa dạng hóa hình thức bồi thường: Thay vì chỉ có các phương án bồi thường bằng đất cùng mục đích sử dụng hoặc bằng tiền như trước đây, luật mới đã mở rộng các lựa chọn cho người dân. Cụ thể, người dân có thể được bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng, bằng nhà ở. Đặc biệt, luật ưu tiên việc bồi thường bằng đất, bằng nhà ở và trao cho người dân quyền được lựa chọn nhận bồi thường bằng tiền nếu có nhu cầu.
Bổ sung các khoản hỗ trợ mới: Luật cũng bổ sung thêm nhiều khoản hỗ trợ khác nhằm đảm bảo cuộc sống cho người bị thu hồi đất, ví dụ như hỗ trợ di dời vật nuôi, hỗ trợ tháo dỡ, di dời đối với các tài sản hợp pháp gắn liền với đất.

2. Định giá đất: Bãi bỏ khung giá, tiến tới cơ chế thị trường

Cơ chế định giá đất là một trong những vấn đề gây nhiều bất cập và khiếu kiện nhất trong thời gian qua. Luật Đất đai 2024 đã có những cải cách mạnh mẽ để giải quyết tồn tại này.

Bãi bỏ khung giá đất của Chính phủ: Quy định về khung giá đất do Chính phủ ban hành 5 năm một lần sẽ chính thức bị bãi bỏ. Đây được xem là một bước đột phá, loại bỏ “cơ chế hai giá” (giá nhà nước và giá thị trường) gây thiệt thòi cho người dân khi bị thu hồi đất.
Xây dựng bảng giá đất hàng năm theo nguyên tắc thị trường: Thay cho khung giá đất, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ có trách nhiệm xây dựng và công bố bảng giá đất mới vào ngày 01 tháng 01 hàng năm. Bảng giá đất này phải được xây dựng dựa trên các nguyên tắc và phương pháp định giá đất theo thị trường, đảm bảo giá đất đền bù cho người dân sẽ tiệm cận hơn với giá trị thực tế.

Sự thay đổi này được kỳ vọng sẽ tạo ra sự công bằng, minh bạch hơn trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, đồng thời góp phần làm lành mạnh hóa thị trường bất động sản.

3. Quyền lợi người sử dụng đất: Mở rộng và củng cố

Luật Đất đai 2024 không chỉ tập trung vào vấn đề thu hồi đất mà còn mở rộng và làm rõ nhiều quyền lợi khác của người sử dụng đất, tạo hành lang pháp lý vững chắc hơn để người dân và doanh nghiệp yên tâm đầu tư, sản xuất.

Mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp: Một điểm mới đáng chú ý là luật đã cho phép cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp cũng có thể nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa. Quy định này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy quá trình tích tụ, tập trung ruộng đất, tạo điều kiện cho sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao.
Quy định rõ hơn về quyền và nghĩa vụ chung: Luật tiếp tục khẳng định các quyền cơ bản của người sử dụng đất như được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đủ điều kiện, hưởng thành quả lao động và kết quả đầu tư trên đất, và quan trọng là được Nhà nước bảo hộ khi quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm.
Miễn, giảm tiền sử dụng đất: Luật cũng có những quy định mới tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân. Ví dụ, đối với trường hợp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, người dân sẽ không phải thực hiện các thủ tục xác định giá đất hay đề nghị miễn giảm phức tạp như trước.

Kết luận

Những thay đổi trong Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực là một bước tiến lớn trong việc hoàn thiện thể chế, chính sách về đất đai tại Việt Nam. Bằng việc tập trung vào bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, đặc biệt trong các vấn đề nhạy cảm như thu hồi và định giá đất, luật mới hứa hẹn sẽ giải quyết được nhiều vướng mắc tồn tại, khơi thông nguồn lực đất đai cho sự phát triển, và xây dựng một thị trường bất động sản minh bạch, bền vững hơn. Người dân và doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định mới để nắm bắt cơ hội và bảo vệ tốt nhất quyền lợi của mình.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.