Hai người này nói bà Chúc gây tai nạn giao thông tại địa bàn TP. Đà Nẵng và có liên quan đến một đường dây buôn ma túy, rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu bà Chúc mở 2 tài khoản ngân hàng và cài đặt “phần mềm bảo mật” vào điện thoại, cũng như chuyển 26,5 tỷ đồng để “chứng minh nguồn tài chính trong sạch”.

Tin lời, bà Chúc đã làm theo hướng dẫn, cài đặt phần mềm (có thể đọc, gửi, xử lý tin nhắn; đọc, tạo mới lịch sử cuộc gọi, truy cập vị trí thiết bị…) như các đối tượng yêu cầu.

Sau đó, ngày 22/4/2022, bà Chúc đến Vietcombank chi nhánh Kinh Bắc mở tài khoản giao dịch, rồi chuyển tổng cộng hơn 11,9 tỷ đồng vào tài khoản này.

Hôm sau, bà Chúc tiếp tục đến Techcombank chi nhánh Từ Sơn, mở tài khoản và chuyển vào đây hơn 14,6 tỷ đồng.

Theo bà Chúc, trong thời gian bà chuyển tiền vào các tài khoản, bà không nhận được bất cứ cuộc gọi điện thoại hay tin nhắn nào về biến động số dư tới số điện thoại mà bà đã đăng ký lúc mở tài khoản.

Ngày 25/4/2022, bà Chúc đến trụ sở 2 ngân hàng kiểm tra số dư thì hoảng hốt phát hiện chỉ còn hơn 114.000 đồng trong tài khoản mở tại Vietcombank. Trong khi đó, tài khoản mở tại Techcombank chỉ còn 0 đồng tròn trĩnh, dù bà không thực hiện bất cứ giao dịch rút tiền nào.

Bà Chúc sau đó đã đệ đơn khởi kiện, yêu cầu 2 ngân hàng bồi thường toàn bộ số tiền 26,5 tỷ đồng, vì cho rằng nhân viên ngân hàng có nhiều “lỗi sai phạm nghiệp vụ chuyên môn”.

Theo bà Chúc, bà không được hướng dẫn cách bảo mật tiền trong tài khoản, không được tư vấn về tính năng sản phẩm và hậu quả pháp lý, rủi ro có thể xảy ra.

Bà cũng cho biết không được tư vấn về tầm quan trọng của tin nhắn SMS và mã OTP, nhân viên quầy giao dịch tự điền các thông tin thay bà khi chưa giải thích quy định cụ thể cho khách hàng…

Ngoài ra, điện thoại di động của bà không nhận được bất cứ tin nhắn nào về biến động số dư, mà theo bà là nguyên nhân chính dẫn tới số tiền bị chiếm đoạt. Bà quy kết ngân hàng đã không áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn việc kẻ gian tẩu tán tiền của khách hàng.

Ngược lại, cả 2 ngân hàng khẳng định đã tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước về mở và sử dụng tài khoản thanh toán, thực hiện đầy đủ các quy định về chuyên môn nghiệp vụ khi tư vấn và lập hồ sơ mở tài khoản cho khách hàng.

Ngân hàng cho rằng, nguyên nhân bà Chúc bị mất tiền là do bà cài đặt “phần mềm bảo mật”, dẫn tới mất quyền truy cập sử dụng điện thoại, các tin nhắn mà ngân hàng gửi tới đều bị kiểm soát. Do vậy, ngân hàng không có lỗi, không có trách nhiệm bồi thường.

Tháng 2 và tháng 3/2024, TAND TP. Từ Sơn đã lần lượt mở 2 phiên tòa sơ thẩm. HĐXX xác định, nguyên nhân chính và trực tiếp dẫn tới việc bà Chúc bị chiếm đoạt tiền là do bà đã nghe lời kẻ gian cài đặt phần mềm bảo mật giả, vô tình đánh mất quyền kiểm soát số điện thoại, máy điện thoại.

Tuy vậy, HĐXX cho rằng Vietcombank chi nhánh Kinh Bắc cũng “có một phần lỗi” do đã không giải thích kỹ các quy định của ngân hàng, không cảnh báo trước thủ đoạn lừa đảo.

Vietcombank có niêm yết công khai điều khoản và điều kiện liên quan mở và sử dụng tài khoản, tại trụ sở chi nhánh Kinh Bắc và trên trang điện tử của ngân hàng. Tuy nhiên, hình thức niêm yết tại trụ sở Vietcombank chi nhánh Kinh Bắc “không thuận lợi cho khách hàng” quan sát và dễ dàng tiếp cận tài liệu.

Ngoài ra, phía ngân hàng này cũng thừa nhận chưa áp dụng đầy đủ các biện pháp xử lý khẩn cấp theo quy định của Vietcombank về xử lý sự cố gian lận, do đó phải chịu một phần trách nhiệm.

Techcombank thì chỉ đăng các thông tin trên trang điện tử, nhưng hình thức đó “chỉ công khai với một số khách thành thục sử dụng mạng, một số không tiếp cận được”. Theo nội dung Bộ luật Dân sự, công khai phải được hiểu là niêm yết công khai tại trụ sở để khách hàng đến giao dịch tiếp cận trước khi ký kết hợp đồng…

HĐXX sơ thẩm cho rằng, những yếu tố trên là nguyên nhân gián tiếp khiến khách bị lừa mất tiền. Từ đó, toà buộc Vietcombank phải bồi thường 700 triệu đồng, Techcombank bồi thường 800 triệu đồng cho bà Chúc, tương ứng 5 – 6% lỗi.

Sau phiên sơ thẩm, bà Chúc kháng cáo vì cho rằng tòa chưa đánh giá đúng lỗi của ngân hàng, tuyên bồi thường quá ít. Ngược lại, các ngân hàng cũng kháng cáo đề nghị không chấp nhận toàn bộ yêu cầu của bà Chúc.

Đáng chú ý, Viện KSND TP. Từ Sơn cũng đã có kháng nghị đối với cả 2 bản án sơ thẩm.

Theo đó, trước khi mở tài khoản tại 2 ngân hàng trong vụ án này, bà Chúc đã có nhiều tài khoản ngân hàng khác, không phải lần đầu mở. Khi mở tài khoản, bà có ký hợp đồng với điều khoản thể hiện đã được cung cấp đầy đủ thông tin về dịch vụ.

Khi phát sinh các giao dịch đối với tài khoản ngân hàng, bà Chúc không đăng nhập vào ứng dụng trên điện thoại để kiểm tra, cập nhật thông tin tài khoản. Ngoài ra, từ khi phát hiện bị chiếm đoạt tiền, bà Chúc không có đơn đề nghị ngân hàng về việc tra soát thu hồi tiền, cũng không khiếu nại, yêu cầu ngân hàng bồi thường mà chỉ yêu cầu hỗ trợ in sao kê tài khoản để cung cấp cho công an.

Từ những lập luận trên, Viện KSND TP. Từ Sơn cho rằng chưa có đủ căn cứ để xác định các ngân hàng có lỗi trong việc nguyên đơn bị mất tiền.

Bên cạnh đó, bản án sơ thẩm cũng không đánh giá lỗi cụ thể của ngân hàng là bao nhiêu phần trăm. Việc toà sơ thẩm tuyên bồi thường 5 – 6% nhưng lại ấn định con số 700 triệu đồng và 800 triệu đồng là chưa hợp lý trong vụ án này.