Nay anh gửi ly hôn, mình đứng trước nguy cơ “tay trắng ra đi”. Vì anh nói căn nhà đó chỉ đứng riêng tên và là tài sản được mẹ ruột tặng cho, mình không có đóng góp gì. Luật sư cho em hỏi, nếu ly hôn, tòa án sẽ phân xử thế nào về căn nhà này? Mình có thể làm gì để đảm bảo quyền lợi, xin được tư vấn ạ.

Luật sư Quảng Ninh tư vấn cho bạn như sau:

1. Xác định tài sản chung hay tài sản riêng

Theo Điều 33 và Điều 43 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, tài sản chung và tài sản riêng được quy định như sau:

• Tài sản chung: Là tài sản được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân bởi hai vợ chồng hoặc tài sản riêng của mỗi người nhưng đã được nhập vào tài sản chung.

“Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng

1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”

• Tài sản riêng: Là tài sản có trước hôn nhân hoặc tài sản được thừa kế, tặng cho riêng.

“Điều 43. Tài sản riêng của vợ, chồng

1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.”

Nếu mảnh đất được mua trong thời kỳ hôn nhân và có nguồn gốc từ tài sản chung, bạn sẽ có quyền yêu cầu chia tài sản này, ngay cả khi sổ đỏ đứng tên mẹ chồng.

Chồng để mẹ đứng tên sổ đỏ, vợ có được chia tài sản khi ly hôn? (ảnh từ internet)

2. Tính hợp pháp của việc đứng tên mẹ chồng trên sổ đỏ

• Việc mẹ chồng đứng tên sổ đỏ không tự động chứng minh rằng tài sản này là của riêng bà. Tòa án sẽ cần xác định nguồn gốc tài sản:
  • Nếu tài sản này được tạo lập bằng tiền hoặc công sức của hai vợ chồng, nó vẫn được coi là tài sản chung.
  • Nếu chứng minh được rằng đây là tài sản riêng của mẹ chồng (ví dụ: được thừa kế, tặng cho riêng bà trước hoặc trong thời kỳ hôn nhân), thì bạn sẽ không có quyền đòi chia tài sản này.

3. Nguyên tắc giải quyết tài sản chung khi ly hôn

Theo Điều 59 của Luật Hôn nhân và Gia đình, khi ly hôn, tài sản chung sẽ được chia dựa trên nguyên tắc:

“Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

6. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này.”

• Đảm bảo công bằng, nhưng không nhất thiết chia đôi.
• Cân nhắc công sức đóng góp của mỗi bên, hoàn cảnh gia đình và lỗi dẫn đến ly hôn (nếu có).

Nếu mảnh đất là tài sản chung nhưng được để mẹ chồng đứng tên, tòa án có thể buộc mẹ chồng của bạn chuyển quyền sở hữu tài sản cho hai vợ chồng trước khi chia tài sản.

4. Chứng minh nguồn gốc tài sản

Bạn cần cung cấp chứng cứ để chứng minh mảnh đất có nguồn gốc từ tài sản chung. Các tài liệu cần thiết bao gồm:

• Hợp đồng mua bán đất hoặc giấy tờ liên quan đến giao dịch.
• Chứng cứ về việc sử dụng tài sản chung để thanh toán (chẳng hạn tiền tiết kiệm, khoản vay chung, công sức đóng góp của vợ chồng).
• Chứng cứ chứng minh mảnh đất được sử dụng chung trong thời kỳ hôn nhân.
• Căn nhà mình đã góp công sức tiền bạc như thế nào.

5. Trường hợp khó khăn trong chứng minh

Nếu không thể chứng minh nguồn gốc tài sản là tài sản chung, tòa án có thể coi tài sản này thuộc về người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (mẹ chồng). Trong trường hợp này, vợ sẽ không được chia.

6. Giải pháp thực tế

• Bạn cần thuê luật sư để hỗ trợ thu thập chứng cứ và đưa ra các luận cứ pháp lý thuyết phục trước tòa.
• Có thể yêu cầu tòa án xác minh nguồn gốc tài sản thông qua điều tra tài chính hoặc đối chất các bên liên quan.

Kết luận

Nếu vợ chứng minh được rằng mảnh đất là tài sản chung của hai vợ chồng nhưng mẹ chồng chỉ đứng tên trên danh nghĩa, thì vợ có quyền yêu cầu chia tài sản này khi ly hôn. Ngược lại, nếu tài sản thuộc sở hữu riêng của mẹ chồng, vợ sẽ không được chia. Việc giải quyết sẽ dựa vào chứng cứ và phán quyết của tòa án.

Trân trọng!