“Ký giùm em/anh cái giấy bảo lãnh vay vốn ngân hàng nhé, thủ tục thôi mà!” – Đây có lẽ là lời đề nghị mà nhiều người trong chúng ta đã từng nghe qua từ bạn bè, người thân, hay đối tác làm ăn. Vì nể nang và tin tưởng, nhiều người đã không ngần ngại đặt bút ký mà không thực sự hiểu hết mình đang gánh vác trách nhiệm pháp lý nặng nề đến đâu. Vậy người bảo lãnh phải chịu trách nhiệm như thế nào khi người vay không trả được nợ? Bài viết này sẽ làm rõ mọi ngóc ngách của vấn đề để bạn có một quyết định sáng suốt.

1. Bảo Lãnh Vay Ngân Hàng Chính Xác Là Gì?

Hiểu một cách đơn giản, bảo lãnh là việc bạn (bên bảo lãnh) dùng uy tín và/hoặc tài sản của mình để cam kết với ngân hàng (bên nhận bảo lãnh) rằng bạn sẽ thực hiện nghĩa vụ trả nợ thay cho người đi vay (bên được bảo lãnh) nếu họ không thể trả được nợ khi đến hạn.

Về bản chất, bạn đang trở thành “phương án dự phòng” cho khoản nợ của người khác.

2. Trách Nhiệm Của Người Bảo Lãnh: “Vô Hạn” Hay “Có Giới Hạn”?

Đây là câu hỏi cốt lõi và câu trả lời phụ thuộc hoàn toàn vào thỏa thuận trong hợp đồng bảo lãnh mà bạn ký kết. Pháp luật quy định hai trường hợp chính:

a. Bảo lãnh một phần nghĩa vụ

Đây là trường hợp bạn chỉ đồng ý bảo lãnh cho một phần cụ thể trong tổng khoản vay.

Ví dụ: Anh A vay ngân hàng 1 tỷ đồng. Bạn chỉ ký hợp đồng bảo lãnh cho khoản nợ 300 triệu đồng trong số đó. Nếu Anh A mất khả năng chi trả, trách nhiệm tối đa của bạn đối với ngân hàng chỉ là 300 triệu đồng và các khoản lãi, phạt phát sinh trên số tiền này.

b. Bảo lãnh toàn bộ nghĩa vụ (Trường hợp phổ biến nhất)

Đây là hình thức mà các ngân hàng thường áp dụng. Khi bạn ký vào hợp đồng bảo lãnh toàn bộ, trách nhiệm của bạn sẽ bao gồm TOÀN BỘ nghĩa vụ của người vay đối với ngân hàng, bao gồm:

Toàn bộ nợ gốc còn lại.
Toàn bộ tiền lãi phát sinh (cả lãi trong hạn và lãi phạt quá hạn).
Các khoản tiền phạt vi phạm hợp đồng và bồi thường thiệt hại (nếu có).

⚠️ Cảnh báo quan trọng: Với bảo lãnh toàn bộ, nếu người vay nợ 1 tỷ đồng và mất khả năng chi trả, ngân hàng có toàn quyền yêu cầu bạn phải thanh toán thay toàn bộ số tiền đó cùng tất cả các chi phí phát sinh. Trách nhiệm của bạn lúc này tương đương với trách nhiệm của chính người đi vay.

3. Khi Nào Ngân Hàng Sẽ “Gõ Cửa” Người Bảo Lãnh?

Ngân hàng sẽ yêu cầu bạn thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh khi: “Đến hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên được bảo lãnh (người vay) không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.”

Điều này có nghĩa là, ngay khi người vay bắt đầu trễ hẹn trả nợ theo hợp đồng, ngân hàng đã có quyền làm việc với bạn. Họ không cần phải đợi đến khi người vay tuyên bố “vỡ nợ” hoàn toàn.

Nếu người bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ của mình, ngân hàng có quyền:

Xử lý tài sản bảo đảm: Nếu bạn dùng tài sản (nhà đất, xe cộ…) để bảo lãnh, ngân hàng có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý tài sản đó để thu hồi nợ.
Khởi kiện ra Tòa án: Yêu cầu Tòa án buộc bạn phải trả nợ.

4. Quyền Lợi Của Người Bảo Lãnh là Gì?

Dù gánh vác trách nhiệm nặng nề, người bảo lãnh vẫn có những quyền lợi nhất định:

Quyền yêu cầu người vay trả nợ lại cho mình: Sau khi bạn đã trả nợ thay cho người vay, bạn sẽ trở thành “chủ nợ” mới của họ. Bạn có toàn quyền yêu cầu người vay phải hoàn trả lại toàn bộ số tiền mà bạn đã bỏ ra, bao gồm cả lãi suất. Bạn có thể khởi kiện người vay ra Tòa án để đòi lại số tiền này.
Quyền được hưởng các lợi ích liên quan đến khoản vay: Nếu có các ưu đãi, hoa hồng… phát sinh từ khoản vay, người bảo lãnh có thể được hưởng một phần nếu có thỏa thuận.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc đòi lại tiền từ người đã mất khả năng trả nợ cho ngân hàng là một việc vô cùng khó khăn.

Lời Khuyên Vàng Trước Khi Đặt Bút Ký

Bảo lãnh vay ngân hàng là một quyết định tài chính nghiêm túc, không phải một sự giúp đỡ mang tính hình thức. Trước khi ký tên, hãy tự hỏi mình những câu sau:

Bạn có đọc và hiểu hết mọi điều khoản trong hợp đồng bảo lãnh chưa? Đặc biệt là phạm vi bảo lãnh (một phần hay toàn bộ).
Bạn có thực sự tin tưởng vào khả năng tài chính và sự uy tín của người mà bạn bảo lãnh không?
Bạn đã chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất chưa? Tức là bạn có đủ khả năng tài chính để trả thay toàn bộ khoản nợ đó nếu rủi ro xảy ra không?

Kết luận: Đặt bút ký bảo lãnh cho một khoản vay cũng gần giống như bạn đứng ra vay khoản tiền đó. Hãy là một người bảo lãnh thông thái, suy xét kỹ lưỡng mọi rủi ro để không đẩy bản thân và gia đình vào tình thế tài chính khó khăn.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.