“Bán anh em xa mua láng giềng gần” – nhưng nếu người láng giềng ấy bỗng nhiên dựng rào, xây cổng, đổ vật liệu xây dựng bịt kín con đường độc đạo dẫn vào nhà bạn thì sao? Đây là tình huống “dở khóc dở cười” mà rất nhiều gia đình đang gặp phải. Không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt, việc lối đi bị bịt kín còn tiềm ẩn rủi ro lớn về an toàn (nhất là khi có hỏa hoạn, cấp cứu). Vậy khi thương lượng bằng tình cảm không thành, pháp luật bảo vệ bạn như thế nào? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn quy trình pháp lý để mở lại lối đi và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

1. Pháp luật quy định thế nào về “Quyền lối đi qua”?

Trước khi tranh cãi, bạn cần nắm vững “vũ khí” pháp lý của mình. Theo Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, quyền về lối đi qua được quy định rất rõ ràng:

Nếu bất động sản của bạn bị vây bọc bởi các bất động sản của chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, bạn có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên đất của họ.

Điều này có nghĩa là:

Không ai có quyền cô lập nhà bạn, biến nó thành “ốc đảo” không có đường ra.
Lối đi này được xác định dựa trên sự thuận tiện hợp lý nhất, ít gây phiền hà nhất cho các bên.
Nếu đó là lối đi chung (đất công hoặc đất đã được thỏa thuận hiến làm đường), hành vi rào chắn, cản trở của hàng xóm là trái pháp luật.

2. Quy trình 3 bước xử lý khi bị hàng xóm bịt lối đi

Thay vì xô xát dẫn đến vi phạm pháp luật (như cố ý gây thương tích, phá hoại tài sản), hãy bình tĩnh thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Gửi thông báo yêu cầu chấm dứt hành vi

Trước khi đưa nhau ra tòa, hãy hành xử văn minh. Bạn nên gửi một văn bản (thông báo) chính thức đến người hàng xóm, yêu cầu họ tháo dỡ rào chắn, trả lại hiện trạng lối đi trong một thời hạn nhất định.

Lưu ý: Nên gửi qua đường bưu điện có báo phát hoặc nhờ Thừa phát lại lập vi bằng việc gửi thông báo này. Đây là bằng chứng cho thấy bạn đã có thiện chí thương lượng nhưng không thành.

Bước 2: Hòa giải tại UBND cấp Xã/Phường (Bắt buộc)

Theo quy định pháp luật về đất đai, tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất (đất lối đi là của riêng hay của chung) bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải tại cơ sở.

Bạn làm đơn gửi UBND xã/phường nơi có đất yêu cầu giải quyết.
Nếu hòa giải thành: UBND sẽ lập biên bản, buộc hàng xóm tháo dỡ.
Nếu hòa giải không thành: Biên bản hòa giải không thành là giấy tờ bắt buộc phải có trong hồ sơ khởi kiện ra Tòa án.

Bước 3: Khởi kiện ra Tòa án hoặc Khiếu nại hành chính

Tùy vào nguồn gốc đất của lối đi, chúng ta sẽ có hướng xử lý khác nhau:

Trường hợp 1: Tranh chấp dân sự (Phổ biến nhất) Nếu hàng xóm cho rằng đất đó là đất riêng của họ và họ có quyền rào, còn bạn cho rằng đó là ngõ đi chung hoặc bạn có quyền đi qua => Bạn nộp đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất. Nội dung khởi kiện: Yêu cầu mở lối đi qua hoặc Tranh chấp ranh giới, quyền sử dụng đất.
Trường hợp 2: Lấn chiếm đất công Nếu lối đi đó rõ ràng là đất công cộng (hẻm, ngõ thuộc nhà nước quản lý) mà hàng xóm tự ý lấn chiếm => Bạn làm đơn Tố cáo/Khiếu nại gửi Chủ tịch UBND cấp huyện/quận để yêu cầu xử phạt vi phạm hành chính và cưỡng chế tháo dỡ công trình trái phép.

3. Cần chuẩn bị hồ sơ, bằng chứng gì để thắng kiện?

Để Tòa án chấp nhận yêu cầu của bạn, “nói miệng” là chưa đủ. Bạn cần chuẩn bị bộ hồ sơ gồm:

Đơn khởi kiện (Viết đúng mẫu và đầy đủ nội dung theo Bộ luật Tố tụng Dân sự).
Giấy tờ pháp lý: Bản sao công chứng Sổ đỏ (GCNQSDĐ), CCCD.
Biên bản hòa giải không thành tại UBND xã/phường.
Chứng cứ quan trọng:
- Trích lục bản đồ địa chính (thể hiện rõ con đường/lối đi).
- Hình ảnh, video quay lại hiện trạng bị rào chắn.
- Vi bằng (nếu có) ghi nhận sự việc bị ngăn cản lối đi.
- Xác nhận của tổ trưởng dân phố hoặc các hộ dân xung quanh về quá trình sử dụng lối đi ổn định từ trước đến nay.

Lời kết

Tranh chấp lối đi chung thường phức tạp và dai dẳng vì yếu tố “tấc đất tấc vàng”. Một nước đi sai lầm về pháp lý có thể khiến bạn mất thời gian, tiền bạc mà đường vẫn không đi được.

Nếu bạn đang bị “cấm cửa” ngay trên lối đi vào nhà mình và cần sự hỗ trợ pháp lý chuyên sâu để soạn thảo đơn từ, thu thập chứng cứ hoặc đại diện tranh tụng tại Tòa, hãy liên hệ ngay với chúng tôi.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.