Bị thu hồi đất: Quyền lợi bồi thường & Tái định cư theo Luật đất đai 2024 có gì mới?

Thu hồi đất luôn là vấn đề “nóng” và gây nhiều lo lắng nhất cho người dân. Tuy nhiên, với Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 1/8/2024), “cuộc chơi” đã thay đổi đáng kể theo hướng bảo vệ quyền lợi người dân tốt hơn. Nếu mảnh đất của bạn đang nằm trong quy hoạch hoặc có nguy cơ bị thu hồi, đừng hoang mang. Hãy nắm rõ những quy định mới nhất dưới đây để đảm bảo mình không bị thiệt thòi.

1. Nhà nước được thu hồi đất trong trường hợp nào?

Trước hết, anh/chị cần biết không phải cứ thích là Nhà nước thu hồi. Luật mới đã quy định rất cụ thể (đặc biệt là Điều 79) để tránh tình trạng lạm dụng khái niệm “phát triển kinh tế” để lấy đất tràn lan.

Nhà nước chỉ thu hồi đất trong 3 nhóm chính:

• Mục đích quốc phòng, an ninh: Làm căn cứ quân sự, đồn biên phòng…

• Phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng: Đây là nhóm hay gây tranh cãi nhất. Luật 2024 đã liệt kê chi tiết 31 trường hợp cụ thể (như làm đường, trường học, bệnh viện, nhà ở xã hội…).

  Lưu ý: Nếu dự án không thuộc 31 trường hợp này (ví dụ: dự án thương mại đơn thuần không qua đấu thầu/đấu giá), chủ đầu tư phải tự thỏa thuận mua lại đất của dân chứ Nhà nước không đứng ra thu hồi.

• Do vi phạm pháp luật đất đai: Sử dụng đất không đúng mục đích, hủy hoại đất…

2. Điểm sáng về Bồi thường: Bỏ “Khung giá đất”, áp dụng “Giá thị trường”

Đây là thay đổi “đắt giá” nhất.

• Trước đây: Giá đền bù tính theo Khung giá đất do Nhà nước ban hành (thường thấp hơn giá thị trường rất nhiều).

• Hiện nay (Luật 2024): Bỏ khung giá đất. Giá bồi thường được tính theo Bảng giá đất sát với giá thị trường tại thời điểm thu hồi.

Nguyên tắc bồi thường mới:

1. Đa dạng hóa hình thức: Nếu bị thu hồi đất ở, anh/chị có thể được bồi thường bằng: Đất ở, Nhà ở, Tiền, hoặc thậm chí là Đất khác mục đích sử dụng (nếu địa phương không còn quỹ đất ở).

2. Sòng phẳng: Việc bồi thường phải xong xuôi trước khi có quyết định thu hồi đất. “Tiền trao cháo múc”, dân nhận tiền/nhà xong mới phải bàn giao đất.

3. Điều kiện để được Bồi thường về đất

Để được nhận bồi thường, đất của anh/chị phải đáp ứng một trong các điều kiện sau:

• • Đã có Giấy chứng nhận (Sổ đỏ/Sổ hồng).

  • Đủ điều kiện cấp Sổ đỏ nhưng chưa được cấp.

  • Đất sử dụng lâu đời, không có tranh chấp (có quy định nới lỏng hơn về thời điểm sử dụng đất so với luật cũ).

4. Chính sách Tái định cư: “Nơi ở mới phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”

Câu này nghe rất quen, nhưng Luật 2024 đã cụ thể hóa nó như thế nào?

• Hạ tầng: Khu tái định cư phải đảm bảo hạ tầng kỹ thuật (điện, đường, nước…) và hạ tầng xã hội (trường học, y tế…) đồng bộ.

• Ưu tiên tại chỗ: Ưu tiên bố trí tái định cư ngay tại địa bàn xã/phường nơi có đất bị thu hồi.

• Suất tái định cư tối thiểu: Nếu tiền bồi thường đất ở quá ít, không đủ mua một suất tái định cư tối thiểu thì Nhà nước sẽ hỗ trợ khoản chênh lệch đó (đối với người tự lo chỗ ở).

5. Các khoản Hỗ trợ “cộng thêm” bạn cần nhớ

Ngoài tiền bồi thường cái “xác” đất và nhà, anh/chị còn có quyền yêu cầu các khoản hỗ trợ sau:

• Hỗ trợ ổn định đời sống & sản xuất: Tiền ăn, tiền giống cây trồng…

• Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề: Rất quan trọng với bà con nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp (thường được hỗ trợ bằng tiền gấp nhiều lần giá đất nông nghiệp).

• Hỗ trợ chi phí di dời: Tiền thuê xe, tháo dỡ, vận chuyển đồ đạc.

💡 Lời khuyên pháp lý :

Khi nhận thông báo thu hồi đất, anh/chị cần làm ngay 3 bước:

1. Kiểm tra xem dự án đó có thuộc diện Nhà nước thu hồi hay Chủ đầu tư phải thỏa thuận.

2. Lưu giữ toàn bộ hồ sơ chứng minh nguồn gốc đất, thời điểm sử dụng đất.

3. So sánh giá bồi thường dự kiến với giá giao dịch thực tế trên thị trường lân cận.

Quy định pháp luật rất phức tạp và mỗi địa phương lại có bảng giá đất riêng. Nếu anh/chị cảm thấy phương án bồi thường chưa thỏa đáng, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn chuyên môn.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128  hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.