Trong tố tụng dân sự, việc các đương sự có mặt đầy đủ tại phiên tòa là nguyên tắc cơ bản. Tuy nhiên, không phải lúc nào điều này cũng xảy ra. Vậy, khi một đương sự vắng mặt, Tòa án sẽ xử lý như thế nào? Liệu việc vắng mặt có giúp họ tránh được phán quyết hay không?Bài viết này sẽ đi sâu vào Điều kiện và Hệ quả pháp lý của việc xét xử vắng mặt đương sự tại phiên tòa sơ thẩm.

I. Nguyên tắc cơ bản: Vắng mặt Lần 1 Thường được Hoãn

Theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, khi bất kỳ đương sự nào (Nguyên đơn, Bị đơn, Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) vắng mặt tại phiên tòa lần thứ nhất, Tòa án thường phải hoãn phiên tòa, trừ trường hợp họ có đơn đề nghị xét xử vắng mặt hoặc được triệu tập hợp lệ lần 2.

Đây là cơ hội để Tòa án thực hiện quyền được tham gia tố tụng, đảm bảo tính công bằng và quyền tự bảo vệ của các bên.

II. Điều kiện để Tòa án “Mạnh dạn” Xét xử Vắng Mặt

Việc xét xử vắng mặt chỉ xảy ra khi đương sự đã được Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng hoặc không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.

Triệu tập hợp lệ lần hai là mốc quan trọng nhất. Nếu sau khi được thông báo đầy đủ và đúng quy định pháp luật (thông thường là Tống đạt văn bản, giấy triệu tập), đương sự vẫn cố tình vắng mặt, họ sẽ phải chấp nhận những hệ quả pháp lý nghiêm trọng.

III. Hệ Quả Khác Nhau Tùy Thuộc Vị Trí Tố Tụng

Hậu quả pháp lý của việc vắng mặt lần thứ hai sẽ phụ thuộc vào việc người đó là Nguyên đơn hay Bị đơn/Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

1. Đối với Nguyên đơn: Nguy cơ bị Đình chỉ vụ án

Nếu Nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt (không có lý do chính đáng và không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt):

Tòa án sẽ ra Quyết định Đình chỉ giải quyết vụ án đối với yêu cầu khởi kiện của họ.
Hệ quả: Nguyên đơn có thể khởi kiện lại vụ án này nếu thời hiệu khởi kiện vẫn còn. Tuy nhiên, họ sẽ mất thời gian, công sức và phải nộp lại án phí.

Tóm lại: Việc Nguyên đơn vắng mặt lần 2 là hành vi được xem là từ bỏ việc theo đuổi vụ kiện tại thời điểm hiện tại, do đó Tòa án sẽ đình chỉ giải quyết.

2. Đối với Bị đơn/Người có Quyền lợi, Nghĩa vụ liên quan: Vẫn Bị Xử Vắng Mặt

Nếu Bị đơn hoặc Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt (không có lý do chính đáng và không có đơn đề nghị):

Tòa án vẫn tiến hành xét xử vụ án.
Hệ quả: Mọi chứng cứ, lời khai, yêu cầu của bên còn lại (Nguyên đơn) và ý kiến của Viện kiểm sát sẽ được xem xét và Tòa án ra phán quyết. Việc vắng mặt đồng nghĩa với việc họ tự từ bỏ quyền tự bảo vệ, đưa ra chứng cứ và đối đáp tại phiên tòa.

Tóm lại: Tòa án không thể để vụ án bị trì hoãn mãi chỉ vì sự vắng mặt của Bị đơn. Quyền lợi hợp pháp của Nguyên đơn cần được đảm bảo.

3. Khi “Cả Làng” Vắng Mặt

Nếu tất cả các đương sự vắng mặt lần thứ hai (không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt và không có lý do chính đáng), Tòa án sẽ đình chỉ giải quyết vụ án.

IV. Lời Khuyên cho Đương Sự

Nếu bạn là đương sự trong vụ án dân sự:

Phải phản hồi thông báo của Tòa án: Đừng bao giờ lờ đi giấy triệu tập. Việc không nhận hoặc từ chối nhận giấy tờ cũng có thể bị coi là đã được triệu tập hợp lệ.
Sử dụng Quyền đề nghị xét xử vắng mặt: Nếu bạn biết chắc mình không thể đến phiên tòa, hãy nộp đơn đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt càng sớm càng tốt để Tòa án vẫn tiến hành giải quyết và tránh nguy cơ bị đình chỉ (đối với Nguyên đơn) hoặc tránh bị hoãn lần 1 (đối với tất cả đương sự).
Xin hoãn khi có Lý do Chính đáng: Nếu có lý do bất khả kháng (ốm đau, thiên tai…), hãy nhanh chóng nộp đơn và kèm theo chứng cứ (giấy xác nhận của bệnh viện, công an…) để Tòa án có căn cứ hoãn phiên tòa.

Việc xét xử vắng mặt là một cơ chế cần thiết để đảm bảo tính liên tục và kịp thời của hoạt động tố tụng. Hãy chủ động với các thủ tục của Tòa án để quyền và lợi ích hợp pháp của bạn được bảo vệ một cách tốt nhất!

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.