Cuộc sống hôn nhân được xây dựng trên nền tảng của sự tin tưởng và thỏa thuận, tuy nhiên không hiếm những trường hợp một bên vợ hoặc chồng tự ý định đoạt tài sản chung có giá trị lớn – như cho tặng đất đai, xe cộ, hoặc một khoản tiền lớn cho người khác – mà không có sự đồng ý của người còn lại. Hành động này không chỉ gây ra những rạn nứt tình cảm mà còn vi phạm nghiêm trọng pháp luật về hôn nhân và gia đình. Vậy pháp luật quy định như thế nào về vấn đề này? Khi nào người vợ/chồng còn lại có quyền yêu cầu hủy bỏ giao dịch tặng cho đó? Hãy cùng tìm hiểu.

1. Nguyên Tắc Vàng: “Thỏa Thuận” Khi Định Đoạt Tài Sản Chung

Trước hết, chúng ta cần khẳng định một nguyên tắc cốt lõi được quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận.

Tuy nhiên, sự “thỏa thuận” này được áp dụng khác nhau tùy thuộc vào loại tài sản:

Tài sản chung thông thường, giá trị nhỏ: Vợ/chồng có thể tự mình thực hiện các giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình (ví dụ: mua sắm thực phẩm, đồ dùng hàng ngày) mà không cần sự đồng ý của người kia.
Tài sản chung có giá trị lớn hoặc là nguồn sống duy nhất của gia đình: Việc định đoạt (bán, trao đổi, tặng cho, thế chấp…) các loại tài sản này bắt buộc phải có sự thỏa thuận bằng văn bản của cả hai vợ chồng.

Những tài sản này thường là:

Bất động sản (nhà, đất).
Động sản phải đăng ký quyền sở hữu (ô tô, xe máy).
Tài sản đang là nguồn tạo ra thu nhập chính của gia đình (ví dụ: một cửa hàng, một nhà xưởng…).

Do đó, việc một người tự ý đem các tài sản có giá trị lớn này đi tặng cho người khác mà không có sự đồng ý của vợ/chồng mình là hành vi trái pháp luật.

2. Khi Nào Giao Dịch Tặng Cho Bị Coi Là “Vô Hiệu”?

Một giao dịch dân sự (bao gồm cả hợp đồng tặng cho) sẽ bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu (không có giá trị pháp lý) nếu nó vi phạm điều cấm của luật.

Trong trường hợp này, việc một bên tự ý tặng cho tài sản chung có giá trị lớn đã vi phạm vào nguyên tắc “thỏa thuận” được quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình. Theo Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch này có thể bị tuyên vô hiệu do không tuân thủ quy định của pháp luật.

Điều kiện để yêu cầu Tòa án hủy giao dịch tặng cho tài sản chung:

Tài sản được tặng cho phải là tài sản chung của vợ chồng: Phải có căn cứ chứng minh tài sản này được hình thành trong thời kỳ hôn nhân (trừ tài sản được thừa kế riêng, tặng cho riêng).
Việc tặng cho không có sự đồng ý của người còn lại: Người vợ/chồng đứng ra yêu cầu hủy phải chứng minh được mình không biết, không đồng ý với giao dịch này.
Giao dịch được thực hiện đối với tài sản có giá trị lớn hoặc bất động sản, động sản phải đăng ký.

Khi một giao dịch bị tuyên vô hiệu, các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Tức là, người được tặng cho phải trả lại tài sản đó cho vợ chồng.

3. Các Bước Cần Thực Hiện Để Bảo Vệ Quyền Lợi

Nếu phát hiện vợ/chồng mình đã tự ý tặng cho tài sản chung, bạn cần hành động theo các bước sau:

Bước 1: Thu Thập Chứng Cứ Hãy thu thập tất cả các giấy tờ, tài liệu chứng minh:

Tài sản là tài sản chung (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe mang tên một hoặc cả hai người nhưng được cấp trong thời kỳ hôn nhân…).
Hợp đồng tặng cho hoặc bằng chứng về việc chuyển giao tài sản (thông tin chuyển khoản, giấy tờ cho tặng…).
Bằng chứng cho thấy bạn không đồng ý với giao dịch này (tin nhắn, email phản đối, lời khai người làm chứng…).

Bước 2: Thương Lượng Trước khi tiến hành các thủ tục pháp lý, bạn nên nói chuyện thẳng thắn với vợ/chồng mình và cả người nhận tài sản để yêu cầu họ tự nguyện trả lại. Đây là giải pháp ôn hòa và tiết kiệm thời gian nhất.

Bước 3: Khởi Kiện Ra Tòa Án Nếu việc thương lượng không thành công, bạn có quyền nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi bị đơn (người nhận tài sản) cư trú hoặc nơi có tài sản.

Nội dung đơn khởi kiện cần nêu rõ yêu cầu: “Yêu cầu Tòa án tuyên bố Hợp đồng tặng cho tài sản… là vô hiệu và buộc bên nhận tặng cho phải hoàn trả lại tài sản”.

4. Lưu Ý Quan Trọng: Vấn Đề “Người Thứ Ba Ngay Tình”

Pháp luật có quy định bảo vệ quyền lợi của “người thứ ba ngay tình”. Ví dụ: Anh A tự ý tặng cho chị C một chiếc xe (tài sản chung của A và vợ). Chị C không hề biết đây là tài sản chung và đã đăng ký sang tên mình. Sau đó, chị C lại bán chiếc xe này cho anh D. Trong trường hợp này, anh D là người thứ ba ngay tình. Việc đòi lại tài sản từ anh D sẽ rất phức tạp, thậm chí là không thể.

Lúc này, người vợ có quyền yêu cầu chồng mình phải bồi thường giá trị phần tài sản của mình đã bị mất đi.

Thời hiệu khởi kiện: Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu là 02 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết giao dịch được xác lập trái pháp luật. Vì vậy, bạn cần hành động sớm để không mất quyền khởi kiện.

Lời Kết

Sự minh bạch và tôn trọng lẫn nhau trong các vấn đề tài chính là chìa khóa cho một cuộc hôn nhân bền vững. Việc tự ý định đoạt tài sản chung không chỉ là một quyết định sai lầm về tình cảm mà còn là một hành vi vi phạm pháp luật, có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý phức tạp. Nếu bạn rơi vào tình huống này, hãy bình tĩnh, thu thập đủ chứng cứ và tìm đến sự tư vấn của luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách hiệu quả nhất.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.