Chúng ta chắc hẳn ai cũng từng ít nhất một lần thực hiện một “giao dịch” bằng lời nói: cho bạn bè vay một khoản tiền nhỏ, hứa hẹn thưởng cho nhân viên khi đạt chỉ tiêu, hay thỏa thuận mua bán một món đồ cũ trên mạng… Tất cả đều dựa trên niềm tin. Nhưng khi “cơm không lành, canh không ngọt”, một bên không thực hiện lời hứa, liệu những thỏa thuận miệng đó có đủ sức nặng để đưa ra pháp luật giải quyết?

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ giá trị pháp lý của thỏa thuận miệng và những điều cần làm để bảo vệ mình.

1. Về nguyên tắc, thỏa thuận miệng vẫn được pháp luật công nhận

Nhiều người lầm tưởng rằng mọi hợp đồng đều phải được ký kết bằng giấy trắng mực đen thì mới có giá trị. Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn như vậy.

Bộ luật Dân sự 2015, tại Điều 119, đã quy định rất rõ về hình thức của giao dịch dân sự:

“Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.”

Như vậy, pháp luật Việt Nam hoàn toàn công nhận giá trị pháp lý của các thỏa thuận miệng, miễn là nó đáp ứng đủ các điều kiện có hiệu lực của một giao dịch dân sự nói chung, bao gồm:

Chủ thể có năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự phù hợp.
Các bên hoàn toàn tự nguyện khi tham gia thỏa thuận.
Mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. “Cái khó” khi tranh chấp: Nghĩa vụ chứng minh

Về lý thuyết là vậy, nhưng trên thực tế, khi có tranh chấp xảy ra từ một thỏa thuận miệng, bên khởi kiện sẽ gặp phải một rào cản cực lớn: chứng minh sự tồn tại và nội dung của thỏa thuận đó.

Tòa án làm việc dựa trên chứng cứ. Nguyên tắc “trọng chứng hơn trọng cung” luôn được đề cao. Nếu bạn nói rằng “Anh A đã vay tôi 50 triệu đồng và hứa một tháng sau trả”, nhưng anh A lại phủ nhận hoàn toàn, lúc này gánh nặng chứng minh sẽ thuộc về bạn. “Lời nói gió bay”, làm thế nào để bạn chứng minh được lời hứa đó là có thật?

Đây là một số loại bằng chứng có thể giúp bạn trong trường hợp này:

Người làm chứng: Người có mặt và nghe thấy toàn bộ nội dung thỏa thuận giữa hai bên. Lời khai của người làm chứng là một nguồn chứng cứ quan trọng.
File ghi âm, video: Các đoạn ghi âm cuộc gọi, video quay lại cảnh thỏa thuận có thể là chứng cứ đanh thép. Tuy nhiên, việc thu thập và sử dụng các chứng cứ này phải hợp pháp.
Tin nhắn, email xác nhận: Sau khi thỏa thuận miệng, nếu có các tin nhắn (Zalo, Messenger, SMS), email trao đổi qua lại để xác nhận lại nội dung (ví dụ: “Ok anh, vậy em chốt nhận của anh 50 triệu, 1 tháng sau trả nhé”) thì đây là nguồn chứng cứ rất giá trị.
Bằng chứng về việc thực hiện một phần thỏa thuận: Giấy chuyển khoản ngân hàng (ghi rõ nội dung chuyển tiền vay), việc bạn đã giao hàng cho đối phương, hoặc họ đã trả cho bạn một phần tiền… đều là những hành vi cho thấy một thỏa thuận đã thực sự tồn tại.

3. Lời khuyên “vàng” để tự bảo vệ mình

Câu nói “bút sa gà chết” của ông cha ta vẫn luôn đúng. Để tránh những rắc rối không đáng có, hãy ưu tiên các phương án sau:

Luôn lập thành văn bản: Đối với các giao dịch quan trọng, có giá trị lớn, việc lập hợp đồng bằng văn bản là điều bắt buộc. Hợp đồng không cần quá phức tạp, chỉ cần ghi rõ thông tin các bên, nội dung thỏa thuận, quyền và nghĩa vụ, thời gian thực hiện và có chữ ký xác nhận.
Tận dụng công nghệ: Nếu không tiện lập hợp đồng, ngay sau khi kết thúc thỏa thuận miệng, hãy gửi một tin nhắn hoặc email để xác nhận lại các điều khoản chính đã thống nhất. Ví dụ: “Em xác nhận lại cuộc trao đổi lúc nãy: Anh đồng ý bán cho em chiếc xe máy X với giá Y triệu, giao xe vào ngày Z. Em sẽ thanh toán toàn bộ khi nhận xe. Anh xem có đúng không nhé.”
Tạo ra bằng chứng: Khi giao dịch bằng lời nói, hãy cố gắng thực hiện ở nơi có người thứ ba đáng tin cậy có thể làm chứng. Khi chuyển tiền, hãy luôn ghi rõ nội dung chuyển khoản.

Tóm lại, thỏa thuận miệng có giá trị pháp lý, nhưng việc chứng minh nó khi có tranh chấp là vô cùng khó khăn. Vì vậy, “cẩn tắc vô áy náy”, hãy luôn ưu tiên việc văn bản hóa mọi thỏa thuận quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chính mình.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp