Trong quá trình giải quyết một vụ án dân sự, việc nguyên đơn (người đi kiện) quyết định rút đơn khởi kiện là một tình huống không hiếm gặp. Lý do có thể đa dạng: các bên tự thỏa thuận được với nhau, nguyên đơn nhận thấy yêu cầu của mình không còn phù hợp hoặc không có khả-năng thắng kiện. Một câu hỏi pháp lý quan trọng được nhiều người quan tâm là: “Khi nguyên đơn rút đơn khởi kiện, vụ án có mặc nhiên chấm dứt ngay lập tức không?”

Câu trả lời không đơn giản là “có” hoặc “không”, mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là giai đoạn tố tụng mà việc rút đơn diễn ra và ý chí của các đương sự khác trong vụ án.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan và dễ hiểu về các quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến vấn đề này.

Các Giai Đoạn Tố Tụng và Hậu Quả Pháp Lý Tương Ứng

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, việc rút đơn khởi kiện ở mỗi giai đoạn khác nhau sẽ dẫn đến những hậu quả pháp lý khác nhau.

1. Giai Đoạn Trước Khi Tòa Án Thụ Lý Vụ Án

Đây là giai đoạn “đơn giản” nhất. Khi bạn vừa nộp đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo cho Tòa án, nhưng Tòa án chưa ra thông báo thụ lý vụ án. Nếu trong khoảng thời gian này, bạn thay đổi ý định và nộp đơn xin rút lại đơn khởi kiện, Thẩm phán sẽ ra quyết định trả lại đơn khởi kiện.

Hậu quả: Vụ án chưa chính thức bắt đầu nên việc rút đơn ở giai đoạn này không làm phát sinh hậu quả pháp lý phức tạp. Quan trọng nhất, theo quy định tại khoản 3 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự, bạn có quyền nộp lại đơn khởi kiện về cùng vụ việc đó trong tương lai nếu có nhu cầu.

2. Giai Đoạn Sau Khi Tòa Án Đã Thụ Lý Nhưng Trước Khi Mở Phiên Tòa Sơ Thẩm

Sau khi Tòa án đã ra thông báo thụ lý, vụ án đã chính thức bắt đầu. Nếu nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện trong giai đoạn này, Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự.

Hậu quả:
- Vụ án sẽ được chấm dứt.
- Về nguyên tắc, bạn vẫn có quyền khởi kiện lại vụ án nếu việc khởi kiện sau không có gì khác với vụ án trước về nguyên đơn, bị đơn và quan hệ pháp luật có tranh chấp (theo điểm c khoản 1 Điều 217 và khoản 1 Điều 218 Bộ luật Tố tụng dân sự).
- Nguyên đơn sẽ được trả lại tiền tạm ứng án phí đã nộp.

3. Giai Đoạn Tại Phiên Tòa Sơ Thẩm

Khi vụ án đã được đưa ra xét xử tại phiên tòa sơ thẩm, việc rút đơn khởi kiện vẫn có thể diễn ra.

Trường hợp rút toàn bộ yêu cầu: Nếu nguyên đơn tự nguyện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, Hội đồng xét xử sẽ chấp nhận và ra quyết định đình chỉ xét xử đối với toàn bộ yêu cầu đó. Quyết định này có giá trị tương đương với một quyết định đình chỉ giải quyết vụ án.
Trường hợp rút một phần yêu cầu: Nguyên đơn có quyền rút một phần yêu cầu khởi kiện. Hội đồng xét xử sẽ đình chỉ xét xử đối với phần yêu cầu đã được rút. Phiên tòa sẽ tiếp tục diễn ra để giải quyết các yêu cầu còn lại.

4. Giai Đoạn Tại Phiên Tòa Phúc Thẩm

Đây là giai đoạn mà việc rút đơn khởi kiện trở nên phức tạp hơn và không hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của nguyên đơn nữa.

Theo quy định tại Điều 299 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, trước khi mở phiên tòa hoặc tại phiên tòa phúc thẩm, nếu nguyên đơn rút đơn khởi kiện, Hội đồng xét xử phúc thẩm phải hỏi ý kiến của bị đơn.

Nếu bị đơn không đồng ý: Việc rút đơn khởi kiện của nguyên đơn sẽ không được chấp nhận. Phiên tòa phúc thẩm sẽ tiếp tục diễn ra bình thường.
Nếu bị đơn đồng ý: Hội đồng xét xử phúc thẩm sẽ chấp nhận việc rút đơn, ra quyết định hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án.

Lý do của quy định này là để bảo vệ quyền lợi của bị đơn. Ở giai đoạn này, có thể bản án sơ thẩm đã tuyên theo hướng có lợi cho bị đơn, do đó, pháp luật trao cho họ quyền không đồng ý với việc rút đơn của nguyên đơn.

Những Trường Hợp “Ngoại Lệ”: Khi Vụ Án Vẫn Tiếp Tục Dù Nguyên Đơn Rút Đơn

Câu trả lời cho câu hỏi tiêu đề sẽ là “không” trong các trường hợp sau:

Bị đơn có yêu cầu phản tố: Nếu trong quá trình giải quyết vụ án, bị đơn có đưa ra yêu cầu phản tố (yêu cầu ngược lại đối với nguyên đơn) và vẫn giữ nguyên yêu cầu này, thì dù nguyên đơn rút đơn khởi kiện, Tòa án vẫn sẽ tiếp tục giải quyết vụ án đối với yêu cầu phản tố của bị đơn. Khi đó, bị đơn sẽ trở thành nguyên đơn và nguyên đơn trở thành bị đơn.
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập: Tương tự, nếu người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án có yêu cầu độc lập và họ không rút yêu cầu của mình, Tòa án sẽ đình chỉ giải quyết yêu cầu của nguyên đơn nhưng tiếp tục giải quyết vụ án đối với yêu cầu độc lập của người này.

Lời Khuyên Tư Vấn

Cân nhắc kỹ lưỡng: Việc rút đơn khởi kiện là quyền của nguyên đơn, tuy nhiên cần được cân nhắc kỹ về thời điểm và hậu quả pháp lý.
Thỏa thuận với các bên: Trước khi quyết định rút đơn, đặc biệt là ở giai đoạn phúc thẩm, nguyên đơn nên trao đổi và thỏa thuận với các đương sự khác để tránh tình huống việc rút đơn không được chấp nhận.
Lập văn bản rõ ràng: Đơn xin rút đơn khởi kiện cần được làm thành văn bản và gửi cho Tòa án đang giải quyết vụ án để đảm bảo tính pháp lý.

Kết luận, việc nguyên đơn rút đơn khởi kiện không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc vụ án sẽ chấm dứt ngay lập tức. Hậu quả pháp lý phụ thuộc rất nhiều vào giai đoạn tố tụng và sự đồng ý của các đương sự khác. Hiểu rõ các quy định này sẽ giúp các cá nhân, tổ chức bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi tham gia vào các quan hệ tố tụng dân sự.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.