Bỏ hoang đất bao nhiêu năm thì mất quyền sử dụng?

Hạ Long, Quảng Ninh (ngày 15 tháng 5 năm 2025) – Luật Đất đai 2024 đã chính thức gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh cho những thửa ruộng, ao cá, nương rẫy đang “ngủ đông” trên khắp cả nước. Theo quy định mới, hành vi bỏ hoang đất nông nghiệp nói riêng và đất đai nói chung không còn là chuyện “xem nhẹ”, mà đã trở thành hành vi trái pháp luật với những chế tài nghiêm khắc đang chờ đợi.

Điểm đáng chú ý nhất nằm ở khoản 7 Điều 81 Luật Đất đai 2024, nơi quy định rõ ràng về thời gian “án phạt” thu hồi đất sẽ được kích hoạt. Theo đó, nếu mảnh đất trồng cây hàng năm hoặc đất nuôi trồng thủy sản không được “đánh thức” trong vòng 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm “im lìm” suốt 18 tháng liên tục, hay đất trồng rừng “vắng bóng” hoạt động sản xuất trong 24 tháng liên tục, và chủ sở hữu đã từng bị xử phạt hành chính nhưng vẫn “bình chân như vại”, thì nguy cơ bị Nhà nước thu hồi là hoàn toàn hiện hữu.

Không chỉ dừng lại ở nguy cơ thu hồi, Luật Đất đai 2024 còn trang bị thêm “vũ khí” xử phạt hành chính mạnh mẽ thông qua Điều 24 Nghị định 123/2024/NĐ-CP. Theo đó, hành vi “bỏ quên” đất nông nghiệp sẽ bị “tính phí” tùy theo diện tích. Cụ thể:

Dưới 0,5 héc ta: Mức phạt từ 2 – 5 triệu đồng.
Từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta: Mức phạt từ 5 – 10 triệu đồng.
Từ 01 héc ta trở lên: Mức phạt từ 10 – 20 triệu đồng.

Tuy nhiên, “gậy” đi liền với “củ cà rốt”. Sau khi bị phạt, người sử dụng đất sẽ có một khoảng thời gian “ân hạn” để khắc phục tình hình. Theo quy định, họ phải đưa đất vào sử dụng trong vòng 60 ngày đối với đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản và đất trồng cây lâu năm, và 90 ngày đối với đất trồng rừng.

Nhưng “án treo” vẫn lơ lửng. Nếu quá thời hạn trên mà đất vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt”, thì việc thu hồi đất là điều khó tránh khỏi. Và điều đáng lưu tâm nhất chính là khoản 3 Điều 101 Luật Đất đai 2024 đã “chốt hạ”: đối với đất bị thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai (mà hành vi bỏ hoang là một trong số đó), người sử dụng đất sẽ không nhận được bất kỳ khoản bồi thường nào về đất.

Đây thực sự là một “đòn giáng” mạnh mẽ vào những người sở hữu đất nông nghiệp nhưng lại không có nhu cầu hoặc không có khả năng sử dụng. Quy định này thể hiện rõ quyết tâm của Nhà nước trong việc chấn chỉnh tình trạng sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả, đồng thời khuyến khích người dân khai thác tối đa tiềm năng của đất đai, góp phần vào sự phát triển chung của ngành nông nghiệp và kinh tế đất nước.

Vậy, thông điệp từ Luật Đất đai 2024 đã quá rõ ràng: đất nông nghiệp không phải là tài sản “để đó”. Việc “đánh thức” tiềm năng của từng tấc đất không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của mỗi người sử dụng. Hãy canh tác, hãy sản xuất, hãy để những cánh đồng, ao cá, nương rẫy thực sự trở thành nguồn sống, nguồn thu nhập, thay vì những “khu đất chết” vô ích. Sự “thức tỉnh” ngay từ bây giờ sẽ giúp người dân tránh khỏi những “án phạt” không đáng có từ Luật Đất đai 2024.

Tham khảo thêm về một số trường hợp thu hồi đất tại :https://luatsuquangninh.vn/nhung-dieu-chinh-dang-chu-y-trong-quy-dinh-dat/

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.