Khi tình cảm còn mặn nồng hay tình bạn còn thắm thiết, chúng ta thường ngại nói chuyện tiền nong rạch ròi vì sợ “mất lòng”. Hàng tỷ đồng được chuyển đi chỉ với một thỏa thuận miệng: “Anh cầm mua đất đi, đứng tên anh cho tiện”, hay “Góp tiền mở shop nhé, lời ăn lỗ chịu”. Nhưng khi “cơm không lành, canh chẳng ngọt”, người ra đi thì dễ, nhưng tiền đã góp thì đòi lại vô cùng gian nan. Kiện đòi tài sản khi trong tay không có một tờ giấy A4 nào liệu có phải là nhiệm vụ bất khả thi?

1. Nguyên tắc vàng tại Tòa: “Trọng chứng hơn trọng cung”

Điều đầu tiên bạn cần xác định tâm lý: Tòa án không xét xử dựa trên niềm tin hay nước mắt, Tòa xét xử dựa trên chứng cứ.

Khi không có Hợp đồng hợp tác hay Giấy vay nợ, bên kia (bị đơn) thường sẽ sử dụng các luận điệu sau để chối bỏ nghĩa vụ trả tiền:

“Tiền này là nó tặng cho tôi”.
“Tiền này là chi phí sinh hoạt chung, ăn tiêu hết rồi còn đâu”.
“Tiền này là cùng đầu tư, thua lỗ hết rồi, không phải vay”.

Vậy nhiệm vụ của Luật sư và bạn là phải tái hiện lại giao dịch thông qua các chứng cứ gián tiếp.

2. Truy tìm “Dấu vết số” – Cứu cánh khi không có giấy tờ

Đừng vội nản lòng. Trong thời đại 4.0, hiếm khi nào một giao dịch diễn ra mà không để lại dấu vết. Dưới đây là những nguồn chứng cứ mà Tòa án có thể chấp nhận:

a. Sao kê ngân hàng và Nội dung chuyển tiền

Đây là bằng chứng thép. Tuy nhiên, giá trị pháp lý phụ thuộc vào nội dung chuyển khoản:

Tốt nhất: Nội dung ghi rõ “Góp vốn mua đất…”, “Cho vay…”, “Chuyển tiền đầu tư…”. Đây là cơ sở để xác định mục đích dòng tiền.
Rủi ro: Nội dung trống hoặc ghi chung chung như “Chuyển tiền”. Lúc này, bên nhận tiền có thể cãi là tiền trả nợ cũ hoặc tiền tặng cho.

b. Tin nhắn (Zalo, Facebook, SMS, Email)

Đừng xóa bất cứ tin nhắn nào! Những đoạn hội thoại bàn bạc về việc góp tiền, chia lợi nhuận, hoặc các tin nhắn đòi tiền mà đối phương hứa hẹn trả nợ… đều là chứng cứ quan trọng.

Lưu ý: Để tin nhắn trở thành chứng cứ hợp pháp trước Tòa, bạn nên lập Vi bằng (thông qua Thừa phát lại) để ghi nhận nội dung các đoạn chat này, tránh trường hợp đối phương thu hồi tin nhắn hoặc xóa tài khoản.

c. Ghi âm cuộc gọi/Ghi âm trực tiếp

Bạn hoàn toàn có quyền ghi âm cuộc nói chuyện của mình với đối phương mà không cần xin phép (miễn là bạn là người tham gia cuộc thoại đó).

Chiến thuật: Hãy chủ động gọi điện hoặc gặp mặt để “gài” đối phương thừa nhận khoản nợ.
Ví dụ câu hỏi: “Tổng số tiền 500 triệu em đưa anh hồi tháng 3 để mua đất, giờ tính sao?”, “Anh hứa tháng sau trả mà giờ chưa thấy?”. Chỉ cần họ trả lời xác nhận con số và thời gian, đó là bằng chứng.

3. Xác định quan hệ pháp luật: Đòi nợ hay Chia tài sản?

Luật sư cần giúp bạn xác định rõ bản chất số tiền đã đưa để chọn chiến lược kiện tụng:

Trường hợp 1: Quan hệ vay mượn Nếu chứng minh được bản chất là cho vay (dù không giấy tờ), bạn có quyền đòi lại 100% gốc + lãi suất. Đây là hướng “ngon ăn” nhất nhưng khó chứng minh nhất nếu không có giấy nhận nợ.
Trường hợp 2: Quan hệ hợp tác đầu tư (Góp vốn) Nếu là góp tiền làm ăn chung, bạn phải chấp nhận nguyên tắc “lời ăn lỗ chịu”. Bạn chỉ đòi được phần vốn còn lại sau khi đã trừ đi các khoản thua lỗ (nếu có). Bên kia có nghĩa vụ minh bạch tài chính.
Trường hợp 3: Tài sản chung (Mua nhà/đất nhưng nhờ đứng tên) Đây là ca khó nhất. Nếu người đứng tên phủ nhận công sức của bạn, bạn phải chứng minh được dòng tiền của mình chạy thẳng vào túi người bán đất, hoặc chứng minh được thu nhập của đối phương không đủ để mua tài sản đó một mình.

4. Lời khuyên của Luật sư

Trước khi nộp đơn khởi kiện ra Tòa (một quy trình kéo dài và tốn kém), hãy thực hiện các bước sau:

Thu thập và bảo tạo chứng cứ: Lập vi bằng tin nhắn, sao kê ngân hàng, tìm nhân chứng.
Tạo thêm chứng cứ mới: Nhắn tin, gửi email xác nhận công nợ, ghi âm cuộc gọi chốt nợ.
Gửi thư cảnh báo pháp lý: Đôi khi, một văn bản cứng rắn từ Văn phòng Luật sư phân tích rõ hậu quả pháp lý (bao gồm cả rủi ro hình sự về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản) có thể khiến đối phương chấp nhận ngồi xuống đàm phán trả tiền mà chưa cần ra Tòa.

Kết luận: Kiện đòi tiền không giấy tờ là một cuộc chiến cân não. Tỷ lệ thắng không bao giờ là 100%, nhưng nếu biết cách chắp nối các dữ kiện rời rạc thành một câu chuyện pháp lý logic, công lý vẫn có thể thuộc về bạn.

Lưu ý: Nội dung bài viết công khai tại website của Công ty luật Quảng Ninh chỉ mang tính chất tham khảo về việc áp dụng quy định pháp luật. Tùy từng thời điểm, đối tượng và sự sửa đổi, bổ sung, thay thế của chính sách pháp luật, văn bản pháp lý mà nội dung tư vấn có thể sẽ không còn phù hợp với tình huống Quý khách đang gặp phải hoặc cần tham khảo ý kiến pháp lý. Trường hợp Quý khách cần ý kiến pháp lý cụ thể, chuyên sâu theo từng hồ sơ, vụ việc, vui lòng liên hệ với Chúng tôi qua các phương thức bên dưới. Với sự nhiệt tình và tận tâm, Chúng tôi tin rằng văn phòng Luật sư Quảng Ninh sẽ là nơi hỗ trợ pháp lý đáng tin cậy của Quý khách hàng.

Công ty Luật TNHH MTV Luật Sư Quảng Ninh.

Địa chỉ: số 575 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Địa chỉ chi nhánh: số 31 đường Lý Thường Kiệt, tổ 1, khu 3, phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, bạn vui lòng liên hệ số điện thoại: 0961.926.188/0979.266.128 hoặc đặt lịch hẹn để được hỗ trợ trực tiếp.